Emfyseem bij paarden, ook bekend als “scheutvorming”, is een chronische ademhalingsziekte die het vermogen van het dier om lucht uit de longen te ademen ernstig aantast. Deze aandoening, vergelijkbaar met astma bij mensen, kan de levenskwaliteit en prestaties van een paard ernstig aantasten.
Wat veroorzaakt deze ziekte?
Emfyseem, wetenschappelijk bekend als obstructieve diepe luchtwegaandoening, is voornamelijk het gevolg van een chronische ontsteking van de longen. Deze ontsteking wordt vaak veroorzaakt door overgevoeligheid voor stof en schimmels in hooi en stro. Wanneer deze irriterende stoffen worden ingeademd, ontwikkelt het paard een allergische reactie in de luchtwegen. Deze reactie veroorzaakt het vrijkomen van chemische en cellulaire mediatoren, wat leidt tot verdikking van het ademhalingsslijmvlies en overmatige slijmproductie.
Slijm, hoewel essentieel voor de bescherming van de luchtwegen, hoopt zich op en is moeilijk te verwijderen, wat bijdraagt aan luchtwegobstructie. De krampachtige samentrekking van de bronchiën, of bronchospasme, vermindert de ruimte voor lucht om te circuleren nog verder. Op de lange termijn kan deze chronische ontsteking leiden tot longfibrose, waardoor de longen stijf worden en onomkeerbare schade veroorzaken. Het is belangrijk om te weten dat deze ziekte chronisch en ongeneeslijk is en dat er een voortdurende behandeling nodig is om de symptomen te verlichten.
Omgevingsfactoren spelen ook een cruciale rol bij de ontwikkeling van emfyseem. Vooral paarden die in stoffige, slecht geventileerde stallen leven, lopen risico. Daarnaast kan een allergie voor pollen de symptomen verergeren, vooral in de lente. In sommige gevallen kan een genetische aanleg bepaalde paarden vatbaarder maken voor het ontwikkelen van deze ziekte. Kortom,emfyseem bij paarden is het resultaat van een complexe combinatie van allergische en omgevingsfactoren.
Wat zijn de symptomen van emfyseem?
Emfyseem bij paarden manifesteert zich door een reeks duidelijke ademhalingssymptomen, die over het algemeen worden waargenomen bij paarden ouder dan zeven jaar. Het eerste opvallende teken is expiratoire dyspnoe, een moeilijkheid bij het uitademen van lucht uit de longen, vaak gepaard met hoesten van verschillende ernst. Deze hoest kan productief zijn, dat wil zeggen dat er slijm of slijm vrijkomt.
Aangetaste paarden vertonen vaak tachypneu, een verhoogde ademhalingsfrequentie en verwijde neusgaten om de ademhaling te vergemakkelijken. Een van de kenmerkende tekenen van emfyseem is de duwstreep, zichtbaar wanneer het paard zijn buikspieren samentrekt om lucht uit de longen te persen. Dit fenomeen wordt vaak waargenomen tijdens fysieke inspanning of zelfs in rust in ernstige gevallen.
Een ander veel voorkomend symptoom isintolerantie voor inspanning, waarbij het paard het moeilijk vindt om te herstellen na inspanning en vaak weigert om op hoge snelheid te blijven. Afscheiding uit de neusgaten, bekend als jetage, komt ook vaak voor, wat duidt op overmatige slijmproductie.
Tot slot kan progressievevermagering worden waargenomen bij paarden met onbehandeld emfyseem. De extra energie die nodig is om te ademen verbrandt meer calorieën, wat resulteert in een merkbaar gewichtsverlies. De symptomen variëren in intensiteit, maar ongunstige omgevingsomstandigheden, zoals stoffige stallen, verergeren ze vaak.
Hoe wordt de aandoening vastgesteld?
De diagnose van emfyseem bij paarden begint met een volledig klinisch onderzoek door een dierenarts. De dierenarts controleert de temperatuur enalgemene conditie van hetpaard en kijkt vooral naar de luchtwegen. Het inspecteren van de neusgaten op afscheiding (jetage) is een cruciale stap. De dierenarts zal dan de ademhaling van het paard observeren om geforceerde expansie of versnelling van de ademhaling te identificeren. Auscultatie van de borstkas kan veranderingen in longgeluiden detecteren, een teken van mogelijke obstructie.
Aanvullende tests kunnen nodig zijn om de diagnose te bevestigen. Met fibroscopie kan bijvoorbeeld de binnenkant van de bronchiën worden bekeken en kunnen afwijkingen worden opgespoord. Bij een andere veelgebruikte methode, bronchoalveolaire lavage, wordt een steriele vloeistof in de longen gebracht en vervolgens weer opgezogen om de cellen in de bronchiën en longen terug te krijgen en te analyseren. Deze techniek maakt het mogelijk om de aard van de ontsteking te bepalen en de diagnose emfyseem te bevestigen.
Bloedgassen zoals zuurstof en kooldioxide kunnen ook worden gemeten om de kwaliteit van de ventilatie te beoordelen. Deze tests helpen om emfyseem te onderscheiden van andere ademhalingsziekten en een precieze prognose vast te stellen. Bij oudere paarden of paarden met vergevorderde symptomen kan vaak worden volstaan met een klinische diagnose op basis van de voorgeschiedenis en klinische symptomen.
