Hoe moet diabetes worden behandeld bij katten?

Diabetes mellitus is een van de meest voorkomende endocriene ziekten bij katten, die voornamelijk voorkomt bij katachtigen van middelbare leeftijd tot oudere katachtigen. Aangezien de prevalentie de afgelopen dertig jaar is toegenomen, is het voor katteneigenaren van cruciaal belang om deze ziekte te begrijpen, zodat ze beter kan worden voorkomen en behandeld. Dit artikel leidt je door de belangrijkste aspecten van diabetes bij katten, waaronder de oorzaken, symptomen, diagnose, behandeling en preventie.

Wat zijn de oorzaken van diabetes bij katten?

Diabetes mellitus is een van de twee meest voorkomende endocriene aandoeningen bij katten. De prevalentie van deze aandoening is de afgelopen dertig jaar toegenomen. Huidige schattingen van de prevalentie van diabetes mellitus bij katten variëren tussen 0,25 en 1%, afhankelijk van het onderzoek.

Er wordt geschat dat 80% tot 95% van de katten met diabetes lijdt aan een vorm van diabetes die vergelijkbaar is met diabetes mellitus type 2 bij de mens, wat betreft pathofysiologie, risicofactoren en therapeutische strategieën. Type 1 diabetes mellitus bij katten lijkt uiterst zeldzaam te zijn.

Diabetes type 2 is een heterogene ziekte die het gevolg is van disfunctie van de alvleesklier β-cellen en insulineresistentie. Zowel omgevings- als genetische factoren dragen bij aan de ontwikkeling van deze ziekte. Onderzoek heeft nog geen duidelijke genetische factoren bij katten aangetoond. Studies tonen echter een hogere prevalentie van diabetes bij Birmaanse katten in vergelijking met Europese katten.

Andere vastgestelde risicofactoren zijn leeftijd (ouder dan zeven jaar), mannelijk geslacht, castratie, lichamelijke inactiviteit,toediening van corticoïden of progestativa en obesitas. De toename van de prevalentie van diabetes bij katten zou inderdaad direct gecorreleerd kunnen zijn met de toename van obesitas bij deze diersoort.

Zwaarlijvige katten hebben 3,9 keer meer kans om diabetes te ontwikkelen dan katten met een optimaal gewicht. Er moet sprake zijn van β-celdisfunctie die leidt tot glucose-intolerantie om diabetes mellitus te ontwikkelen.

Wat zijn de symptomen van diabetes bij katten?

De meeste katten met diabetes vertonen de klassieke klinische tekenen van diabetes. Deze omvatten polyuro-polydipsie (77%), gewichtsverlies (68%), polyfagie (23%) en depressie (20%). Ongeveer 10% van de katten vertoont zichtbare tekenen van diabetische neuropathie. Dit uit zich in zwakte van de achterpoten, onvermogen om te springen, plantigradie en spieratrofie. In aanwezigheid van een bijkomende aandoening kunnen andere klinische symptomen aanwezig zijn. Als de diabetes zure ketoacidose is, is het dier lusteloos, anorexisch en braakt het.

De symptomen die je aandacht zouden moeten trekken zijn: toegenomen dorst, toegenomen honger, toegenomen urineproductie en “plakkerige” urine omdat deze suikerrijk is. Ernstige symptomen kunnen optreden: verlies van eetlust, uitdroging, abnormale en trage ademhaling, braken, coma. De kat bevindt zich dan in diabetische ketoacidose.

Op middellange tot lange termijn kunnen andere symptomen optreden, zoals herhaalde urineweginfecties(blaasontsteking) en plantigradie. Niet al deze symptomen zijn echter noodzakelijk aanwezig en geen enkele is specifiek voor diabetes mellitus. De diagnose is daarom grotendeels gebaseerd op aanvullende tests.

Een kat met diabetes kan veel plassen door de eliminatie van glucose in de urine, wat polyurie veroorzaakt. Hij kan ook veel drinken om uitdroging te compenseren, wat polydipsie wordt genoemd. Je kunt hem zien drinken uit de kraan, in het toilet of water oplikken uit een bloempot. Een kat met diabetes kan ook gewicht verliezen ondanks een normaal of verhoogd dieet(polyfagie). De vacht kan dof en vettig worden en de kat kan spierzwakte en motorische problemen vertonen, zoals ‘op zijn hakken lopen’.

Hoe wordt de ziekte vastgesteld?

De diagnose diabetes bij katten is gebaseerd op de aanwezigheid van suggestieve klinische symptomen en aanhoudende hyperglykemie in combinatie met glycosurie. Stresshyperglykemie moet worden uitgesloten voordat behandeling wordt gestart. De serum fructosamine test geeft de bloedglucosewaarden van de voorgaande week weer, zonder de invloed van stresshyperglykemie. Gebruik deze test om de diagnose diabetes mellitus te bevestigen, hoewel het normale waarden kan laten zien bij recente diabetes.

Het is van vitaal belang om te kijken naar intercurrente aandoeningen en complicaties, omdat deze de insulineresistentie kunnen verergeren en de effectiviteit van de behandeling in gevaar kunnen brengen. Een bloedbeeld, biochemie, urineonderzoek en urinekweek zijn allemaal noodzakelijk bij het eerste consult.

Verschillende tests, waaronder bloed- en urineonderzoek, bevestigen het vermoeden van diabetes mellitus. Hyperglykemie alleen is niet voldoende om diabetes te diagnosticeren en een buikechografie kan worden aanbevolen om de alvleesklier te onderzoeken.

De diagnose diabetes wordt gesteld door het aantonen van aanhoudende hyperglykemie en de aanwezigheid van suiker in de urine, vaak samen met een verhoogd lipidengehalte in het bloed. Katten kunnen een hoge bloedsuikerspiegel hebben onder stress, dus een enkel bloedmonster is niet voldoende om de diagnose te stellen. Vaak wordt het bloedonderzoek aangevuld met een fructosaminetest om de glykemische controle op korte termijn te beoordelen. Tests om acromegalie, de ziekte van Cushing of immunoreactief pancreaslipase (IPL) op te sporen zijn ook nodig, omdat deze ziekten insulineresistentie kunnen veroorzaken en tot diabetes kunnen leiden.

Welke behandelingen zijn er beschikbaar?

Zodra de diagnose diabetes bij een kat is gesteld, moet er snel een behandeling worden gestart om de kans op remissie zo groot mogelijk te maken. Elimineer de klinische symptomen die door eigenaren worden waargenomen om dealgemene conditie van het dier te verbeteren: normaliseerde eetlust, behoud de spiermassa, stimuleer gewichtstoename en elimineer polyuro-polydipsie.

Klinische symptomen verdwijnen wanneer de bloedglucosespiegel onder de renale reabsorptiedrempel zakt. Een kat met diabetes kan een matige hyperglykemie vertonen zonder klinische symptomen. Het doel is daarom om het bloedglucosegehalte de hele dag door tussen de 4 en 10 mmol/L (0,72 tot 1,8 g/l) te houden.

De behandeling is ook gericht op het vermijden van complicaties van diabetes of behandeling, zoalshypoglykemie veroorzaakt door insuline-injecties. Hypoglykemie wordt gekenmerkt door een bloedglucosespiegel van minder dan 3,0 – 3,5 mmol/L (0,54 – 0,63 g/l). Hoewel dit goed verdragen wordt door het dier, kan ernstige hypoglykemie fataal zijn.

Een nieuwe doelstelling is het bereiken van diabetische remissie, gedefinieerd door afwezigheid van symptomen en normalisatie van de bloedglucosespiegels met onderbreking van de insulinetherapie gedurende ten minste 2 tot 4 weken.

De behandeling is gebaseerd op een combinatie van dieet en medicatie. Het doel van het dieet is om schommelingen in de bloedsuikerspiegel te beperken, een normaal gewicht te behouden en complicaties te beperken. De inname van koolhydraten moet worden gecontroleerd en de energie-inname moet worden aangepast.

De medische behandeling is voornamelijk gebaseerd op insuline-injecties. Afhankelijk van het geval kunnen verschillende soorten insuline worden gebruikt, waarbij perioden van ziekenhuisopname nodig zijn om de insulinetherapie aan te passen. De respons op de behandeling is over het algemeen bevredigend, maar regelmatige controle is noodzakelijk. Vroegtijdige opsporing en behandeling kunnen leiden tot remissie zonder insuline-injecties. Bij gemmotherapie helpt walnoot de bloedsuikerspiegel te reguleren. Het is daarom interessant als achtergrondbehandeling.

Wat zijn de preventiemiddelen?

Er is geen echte methode om diabetes bij katten te voorkomen. Het is vooral een kwestie van leefgewoonten:

• je kat stimuleren om regelmatig te spelen
• je kat een goede voeding geven met een zo laag mogelijk gehalte aan koolhydraten (vooral bij katten die aanleg hebben om vroeg of laat diabetes te ontwikkelen),
• vermijd het geven van etensresten of menselijk voedsel in het algemeen,
• en geef je kat tot slot niet te veel snoepjes.

Diabetes kan worden voorkomen door goed te eten,regelmatig te bewegen en van jongs af aan een normaal gewicht te houden. Bij katten met diabetes die vroeg worden ontdekt, kan een volledige remissie worden waargenomen. Alle katten, ongeacht hun leeftijd of geslacht, zijn vatbaar voor diabetes, hoewel de ziekte vooral katers treft vanaf de leeftijd van 6 jaar.

Bepaalde voorzorgsmaatregelen kunnen echter helpen om het ontstaan van diabetes te beperken, te beginnen met een gezonde levensstijl en een aangepast dieet. Het is essentieel om je te houden aan de aanbevolen rantsoenen voor het activiteitenniveau en de leeftijd van je kat. Je moet er ook voor zorgen dat je kat lichamelijk actief is. Overgewicht is een factor die diabetes kan bevorderen, omdat het de regulerende werking van insuline in het bloed beperkt.

Katten moeten voortdurend toegang hebben totvers water dat regelmatig wordt ververst, en alle menselijke voeding moet worden vermeden omdat het te veel suiker, vet en additieven bevat.