Intestinale microbiota: een belangrijke speler bij gezondheid en ziekte

De darmmicrobiota, een complex ecosysteem dat bestaat uit miljarden micro-organismen, speelt een fundamentele rol in onze gezondheid. Talrijke wetenschappelijke studies hebben de invloed ervan op een reeks pathologieën aangetoond, van hart- en vaatziekten en neurologische aandoeningen tot kanker en diabetes.

Hoe beïnvloedt dit onzichtbare ecosysteem ons welzijn? Kunnen we bepaalde ziekten voorkomen door goed voor onze microbiota te zorgen? Dit artikel verkent de verbanden tussen microbiota en gezondheid aan de hand van de meest recente ontdekkingen.

De darmmicrobiota en chronische ziekten

De darmmicrobiota, een echt levend ecosysteem, beïnvloedt veel essentiële biologische processen. Het verstoorde evenwicht ervan, bekend als dysbiose, kan bijdragen aan de ontwikkeling van verschillende chronische ziekten. Recent onderzoek heeft het nauwe verband aangetoond tussen de samenstelling van de microbiota en pathologieën zoals hart- en vaatziekten, diabetes en colorectale kanker. Inzicht in deze interacties opent de weg naar nieuwe therapeutische benaderingen. Deze zijn gebaseerd op het moduleren van de microbiota om deze aandoeningen te voorkomen of te verlichten. Laten we eens onderzoeken hoe deze onzichtbare wereld onze dagelijkse gezondheid beïnvloedt.

De rol van de darmmicrobiota bij hart- en vaatziekten (atherosclerose)

Atherosclerose, de oorzaak van veel hartziekten, is deels te wijten aan onze eetgewoonten en een onevenwicht in onze microbiota. Volgens een onderzoek van de Université Paris Cité en Inserm leidt een vetrijk en vezelarm dieet tot systemische ontsteking door de migratie van immuuncellen van de darm naar de slagaders. Deze ontsteking verergert de vorming van atherosclerotische plaque, waardoor het risico op een hartaanval en beroerte toeneemt. Met het oog hierop lijkt een uitgebalanceerd vezelrijk dieet een natuurlijke oplossing voor het behoud van een gezond hart- en vaatstelsel.

Darmmicrobiota en autismespectrumstoornissen

Er is groeiende belangstelling voor het verband tussen microbiota en autisme. Uit een onderzoek van de Universiteit van Arizona, gepubliceerd in 2022, bleek dat een overdracht van darmmicrobiota van gezonde donoren de symptomen van 18 autistische kinderen aanzienlijk verbeterde. Twee jaar na de behandeling was de ernst van de gastro-intestinale stoornissen met 80% afgenomen en de autistische symptomen met 24%. Deze doorbraak opent de weg naar nieuwe therapeutische benaderingen gebaseerd op het moduleren van de microbiota, in het bijzonder via specifieke probiotica.

Dikkedarmkanker: invloed op genezing na chirurgie

Dikkedarmkanker, de op één na belangrijkste doodsoorzaak door kanker in Frankrijk, wordt voornamelijk operatief behandeld. Tot 15% van de patiënten die een operatie ondergaan, heeft echter darmlekkage bij de hechting. Een onderzoek uitgevoerd door de Universiteit van Montreal heeft aangetoond dat de samenstelling van de microbiota een directe invloed heeft op het genezingsproces. Bepaalde ontstekingsbevorderende bacteriën, zoals Alistipes onderdonkii kh 33, verhogen het risico op complicaties, terwijl andere, zoals Parabacteroides goldsteinii kh 35, de genezing bevorderen. Het wijzigen van de microbiota vóór de operatie, met behulp van gerichte probiotica en prebiotica, zou daarom de postoperatieve resultaten kunnen verbeteren.

Microbiota en geestelijke gezondheid: de link tussen hersenen en darmen

De link tussen de hersenen en de darmen, vaak de microbiota-darm-hersenas genoemd, krijgt steeds meer aandacht op het gebied van geestelijke gezondheid. Talrijke studies tonen aan dat de darmmicrobiota onze emoties, stemmingen en zelfs ons gedrag beïnvloedt. Deze verbinding is gebaseerd op complexe biochemische uitwisselingen. Hierbij zijn neurotransmitters en metabolieten betrokken die door darmbacteriën worden geproduceerd. Een onevenwicht in de microbiota kan deze communicatie verstoren en bijdragen aan het ontstaan van psychologische stoornissen zoals depressie of angst. Laten we eens kijken hoe deze symbiose tussen de darmen en de hersenen ons geestelijk welzijn beïnvloedt.

De darmmicrobiota als factor bij depressie

Depressie werd lang beschouwd als een puur psychologische stoornis, maar blijkt nauw samen te hangen met de darmmicrobiota. In 2020 toonden het Institut Pasteur, Inserm en het CNRS aan dat chronische stress de microbiota verandert en een vermindering van endocannabinoïden in de hersenen veroorzaakt. Deze moleculen, die essentieel zijn voor het reguleren van emoties, spelen een rol die vergelijkbaar is met die van THC, het hoofdbestanddeel van cannabis. Hun afwezigheid leidt tot een daling van de stemming en ontwenningsverschijnselen.

Psychobiotica en voeding: een natuurlijke benadering

In het licht van deze bevindingen onderzoeken wetenschappers het gebruik van psychobiotica (probiotica die gunstig zijn voor de hersenen) als aanvulling op antidepressieve behandelingen. Een studie van de Universiteit van Lublin in Polen beveelt ook een dieet aan dat rijk is aan vezels, polyfenolen en vitamine B12 en D. Deze natuurlijke aanpak, gecombineerd met matige lichaamsbeweging, zou de symptomen van milde depressie kunnen verminderen en terugvallen kunnen voorkomen.

Microbiota, metabolisme en een lang leven

De darmmicrobiota speelt een fundamentele rol bij het reguleren van de stofwisseling en het verouderingsproces. Door deel te nemen aan de vertering van voedsel, de productie van voedingsstoffen en de modulatie van het immuunsysteem, helpt het een evenwicht te bewaren dat essentieel is voor onze gezondheid. Een verstoring van het evenwicht in dit ecosysteem kan echter het ontstaan van stofwisselingsstoornissen zoals diabetes type 2 bevorderen of de celveroudering versnellen. Omgekeerd kan het behoud van de diversiteit en rijkdom van de microbiota het leven in goede gezondheid verlengen . Laten we eens onderzoeken hoe deze onzichtbare kleine wereld onze stofwisseling en levensduur beïnvloedt.

De darmmicrobiota en type 2 diabetes

Diabetes type 2, waaraan 3,5 miljoen mensen in Frankrijk lijden, wordt ook beïnvloed door de microbiota. Een Frans-Zweedse studie, gepubliceerd in Nature in 2020, onthulde dat mensen met pre-diabetes of diabetes bacteriële uitputting en hoge niveaus van imidazoolpropionaat in het bloed vertonen. De onderzoekers suggereren dat door de microbiota te verrijken met probiotica en symbiotica, het mogelijk kan zijn om de nuchtere bloedsuikerspiegel te verlagen en het ontstaan van diabetes te voorkomen. Een dieet gebaseerd op onbewerkte producten die rijk zijn aan vezels speelt ook een belangrijke rol in dit evenwicht.

Veroudering en darmmicrobiota: de sleutel tot een gezond leven

Naarmate we ouder worden, verandert de samenstelling van onze microbiota, wat onze gezondheid en levensduur beïnvloedt. In een grootschalig onderzoek uitgevoerd door het Institute for Systems Biology (ISB) in Seattle werd de microbiota van 9000 mensen tussen de 18 en 101 jaar geanalyseerd. De resultaten laten zien dat mensen die gezond ouder worden een steeds uniekere microbiota hebben. Deze microbiota is in staat om metabolieten te produceren zoalsindool (dat het leven verlengt bij muizen) en fenylacetylglutamine (dat veel voorkomt bij honderdjarigen). Het handhaven van een hoog niveau van bacteriële diversiteit lijkt daarom essentieel voor het voorkomen van ouderdomsziekten en het verlengen van het leven in goede gezondheid.

Sport en de darmmicrobiota: een winnende combinatie voor gezondheid

Lichamelijke activiteit beïnvloedt ook de samenstelling van de microbiota. Uit een overzicht van onderzoeken uitgevoerd door de Universiteit van Bari in 2022 blijkt dat sporteubiose bevordert, een toestand van evenwicht in de microbiota.
Overtraining, vooral bij professionele sporters, kan dit evenwicht echter verstoren(dysbiose) en de prestaties nadelig beïnvloeden. Om dergelijke verstoringen van het evenwicht te voorkomen, raden deskundigen een vezelrijke voeding aan en, indien nodig, probiotische supplementen.

Conclusie

De darmmicrobiota speelt een sleutelrol in onze gezondheid en beïnvloedt niet alleen chronische ziekten (hart- en vaatziekten, diabetes, kanker), maar ook ons geestelijk welzijn en onze levensduur. Recente wetenschappelijke ontdekkingen maken de weg vrij voor nieuwe therapeutische benaderingen gebaseerd op het moduleren van de microbiota.
Om dit fragiele evenwicht te bewaren, is het essentieel om gevarieerd te eten, rijk aan vezels en gefermenteerd voedsel, en regelmatig te bewegen. Zorg dragen voor je microbiota betekent investeren in je gezondheid op lange termijn.

Bron:

• https://www.pasteur.fr/fr/journal-recherche/actualites/explication-effets-du-microbiote-intestinal-notre-organisme
• https://www.inserm.fr/dossier/microbiote-intestinal-flore-intestinale/
• https://www.inrae.fr/dossiers/microbiote-intestinal-notre-nouvel-allie-sante