Kattentyfus: vaccineer je kitten!

Kattentyfus, ook bekend als feline panleukopenie, is een potentieel dodelijke virusziekte. De ziekte is zeer besmettelijk en wijdverspreid in Frankrijk en treft vooral kittens en jonge katten. In dit artikel gaan we dieper in op de ziekteverwekkers, de symptomen, diagnosemethoden, beschikbare behandelingen en preventiemiddelen. Ons doel is om je alle informatie te geven die je nodig hebt om je kat effectief te beschermen tegen deze gevaarlijke ziekte.

Welke ziekteverwekker is verantwoordelijk?

Kattentyfus of panleukopenie bij katten wordt veroorzaakt door het FPV-virus (Feline Panleukopenia Virus), een enkelstrengs DNA parvovirus. Dit virus is extreem resistent in de externe omgeving en kan enkele maanden tot zelfs meer dan een jaar overleven. FPV valt voornamelijk snel delende cellen aan, zoals die in het beenmerg en de darmwand, wat leidt tot ernstige immuunsuppressie en spijsverteringsbloedingen.

In Frankrijk is deze virusziekte endemisch en veroorzaakt lokale of regionale epidemieën die de veterinaire diensten overweldigen. Elk jaar bezwijken veel katten en kittens aan deze ziekte. Gelukkig is er al meer dan 40 jaar een vaccin beschikbaar om katachtigen tegen tyfus te beschermen.

Het virus wordt voornamelijk langs fecaal-orale weg overgedragen. Katten lopen het virus op door te likken aan oppervlakken die besmet zijn met de uitwerpselen van besmette dieren. Door de hoge resistentie van FPV komt indirecte overdracht vaak voor, vaak in de hand gewerkt door slechte hygiëne. Dichte leefruimten en overbevolkte omgevingen, zoals dierenasielen, verhogen ook het risico op verspreiding.

Bij drachtige katten kan het virus worden overgedragen op de foetus, wat leidt tot ernstige complicaties zoals cerebrale ataxie of dood in de baarmoeder. De impact van FPV op het lymfoïde systeem vernietigt lymfocyten, wat immunosuppressie veroorzaakt. Darmweefsels worden ook ernstig beschadigd, wat leidt tot ernstige diarree.

Wat zijn de symptomen van tyfus?

De symptomen van tyfus bij katten zijn gevarieerd en vaak zeer ernstig. De ziekte uit zich als een ernstige gastro-enteritis die gepaard gaat met prostratie en panleukopenie. Dit zijn de meest voorkomende klinische symptomen:

• Anorexia: De kat stopt met eten, waardoor zijn algemene toestand snel verslechtert.
• Buikpijn: er kan intense pijn worden waargenomen, waardoor de kat erg gevoelig is voor aanraking.
• Uitdroging: door veelvuldig braken en diarree kan uitdroging fataal worden als er niet snel een behandeling komt.
• Diarree: diarree leidt vaak tot bloedingen en een snel verlies van vocht en elektrolyten.
• Braken: Braken komt vaak voor en draagt bij aan uitdroging en verslechtering van de algemene conditie.
• Koorts en vermoeidheid: de kat vertoont hoge koorts en extreme vermoeidheid, waardoor hij lusteloos wordt.

De incubatietijd voor tyfus is ongeveer 4 dagen. De eerste symptomen zijn gebrek aan eetlust en koorts. Braken en diarree volgen snel, vaak met bloed, wat leidt tot ernstige uitdroging. Als het virus het beenmerg bereikt, vermindert het het aantal witte bloedcellen, cruciaal voor de afweer, waardoor het risico op secundaire infecties toeneemt.

De diagnose is gebaseerd op een bloedtest die panleukopenie aantoont en een ontlastingstest voor het virus. Omdat de ziekte zich zo snel ontwikkelt, is snelle veterinaire interventie essentieel om de overlevingskansen te vergroten.

Hoe wordt de ziekte vastgesteld?

De diagnose van kattentyfus bestaat uit verschillende stappen. Virale antigenen kunnen worden gedetecteerd in uitwerpselen met behulp van agglutinatietests of immunochromatografie. Een PCR-test, uitgevoerd in het laboratorium op een monster van de ontlasting of volbloed, wordt ook gebruikt om de aanwezigheid van het virus te bevestigen.

Klinische symptomen, zoals spijsverteringssymptomen en algemene sufheid, wijzen de dierenarts in de richting van de diagnose tyfus. Klinisch onderzoek zal vaak vergrote darmlymfeklieren en ernstige uitdroging aantonen. Een bloedtest zal panleukopenie aantonen, kenmerkend voor deze ziekte.

In sommige gevallen kan tyfus verwoestend zijn en leiden tot de dood van de kat binnen enkele uren zonder duidelijke symptomen. Het is echter belangrijk op te merken dat niet alle braak/diarree syndromen systematisch tyfus zijn. Ziekten zoals het canine parvovirus of andere virale infecties kunnen gelijkaardige symptomen vertonen.

Om de diagnose te verfijnen, gebruikt de dierenarts een combinatie van methoden:

• Klinisch beeld: De spijsverteringsverschijnselen en algemene toestand van het dier worden beoordeeld.
• Bloedanalyse: er wordt een bloedbeeld afgenomen om een daling van de witte bloedcellen vast te stellen.
• PCR-test: deze laboratoriumtest bevestigt de aanwezigheid van het virus in ontlasting of bloedmonsters.

Een snelle, accurate diagnose is cruciaal voor een effectieve behandeling en het vergroten van de overlevingskansen van de kat.

Welke behandelingen zijn er beschikbaar?

De behandeling voor kattentyfus is voornamelijk symptomatisch en ondersteunend, door het gebrek aan specifieke antivirale therapieën. De eerste stap is om het dier te isoleren om de verspreiding van de ziekte te voorkomen, aangezien de ziekte zeer besmettelijk is.

Behoud van hydratatie is essentieel. Ernstig uitgedroogde katten krijgen infusen om het water- en zuur-base-evenwicht te herstellen. Tegelijkertijd worden breedspectrumantibiotica toegediend om secundaire infecties te voorkomen, die kunnen optreden als gevolg van de immunosuppressie die door het virus wordt veroorzaakt.

Antiemetica worden gebruikt om het braken onder controle te houden en het dier te laten eten. Licht verteerbaar voedsel verrijkt met vitaminen kan worden gegeven om het verzwakte lichaam van de kat te ondersteunen. In sommige gevallen is sondevoeding nodig als de kat niet zelf kan eten.

Dierenartsen overwegen ook een antivirale behandeling met interferon, hoewel de effectiviteit varieert. Ze houden het dier intensief in de gaten, dat vaak in het ziekenhuis wordt opgenomen om de nodige zorg te krijgen.

Voor spijsverteringssymptomen gebruiken ze spijsverteringsverbanden met smectiet om waterverlies te beperken en diarree tegen te gaan. Braken wordt behandeld met injecteerbare medicijnen zoals maropitant, dat uitstekende resultaten geeft.

Dierenartsen zien streng toe op het gebruik van antibiotica. Het Ecoantibio Plan 2012 beperkt het gebruik ervan tot gevallen waarin de ziekteverwekker duidelijk is geïdentificeerd. Ze voeren een antibiogram uit om de effectiviteit van antibiotica tegen secundaire bacteriën te bepalen.

Vroegtijdige en intensieve behandeling is de sleutel tot maximale genezingskansen. Bij ernstige spijsverteringsproblemen wordt een spoedconsultatie aanbevolen om fatale uitdroging te voorkomen.

Wat kun je doen om de ziekte te voorkomen?

Vaccinatie is de meest effectieve manier om kattentyfus te voorkomen. Vaccinatie wordt aanbevolen voor alle katten, zelfs voor katten die niet buiten komen, omdat het virus binnenshuis kan worden overgedragen door kleding of schoeisel. Moederlijke antilichamen beschermen kittens gedurende 6 tot 8 weken na de geboorte, maar ze moeten zo snel mogelijk gevaccineerd worden.

Het European Centre for Cat Diseases raadt aan om kittens tussen de 8 en 9 weken oud te vaccineren, met een booster 3 tot 4 weken later. Jaarlijkse vaccinatie is nodig voor een optimale bescherming. Het vaccinatieprotocol begint vaak al op de leeftijd van twee maanden, met twee primaire injecties gevolgd door jaarlijkse boosters.

Naast vaccinatie is het essentieel om de omgeving schoon en gezond te houden. Het virus is zeer resistent, dus desinfecteer grondig, vooral als tyfus wordt gemeld. Gebruik verdund bleekmiddel om het virus effectief te verwijderen van besmette oppervlakken.

Hier zijn enkele praktische tips:

• Reinig en spoel alle voorwerpen en oppervlakken die in contact zijn geweest met de kat.
• Gebruik verdundbleekmiddel (250 ml in 5 liter warm water) om te ontsmetten.
• Laat 10 minuteninwerken en spoel daarna af met koud water.
• Isoleer het dier als tyfus wordt vermoed of bevestigd.

Het wordt ook afgeraden om drachtige katten te vaccineren vanwege het risico op neurologische problemen voor de kittens. Maar zelfs gevaccineerde katten kunnen in zeldzame gevallen de ziekte oplopen. Het kattentyfusvaccin beschermt voornamelijk tegen FPV, maar niet tegen andere parvovirussen.