De term“Piro-achtig syndroom” wordt gebruikt om een reeks symptomen te beschrijven die veroorzaakt worden door ziektes die door vectoren worden overgedragen bij paardachtigen. Externe dieren zoals teken of knaagdieren dragen deze ziekten over. Ze worden niet rechtstreeks overgedragen van het ene paard op het andere. De differentiële diagnose van dit syndroom omvat vijf ziekten: piroplasmose, anaplasmose, de ziekte van Lyme, leptospirose en Equine Infectieuze Anemie. Het klinische beeld dat geassocieerd wordt met het syndroom omvat hyperthermie van onbekende oorsprong en niet-specifieke symptomen zoals anorexie, lethargie of conditieverlies, geassocieerd met anemie.
Alleen laboratorium bloedonderzoek kan een precieze diagnose stellen en de meest geschikte behandeling bepalen. De Epona Panel Piro-Like testen zijn moleculaire testen van de nieuwe generatie die de ziekteverwekker eenvoudig, betrouwbaar en snel detecteren en onderscheiden. Met deze tests kunnen aangetaste dieren geïsoleerd en behandeld worden voordat de eerste klinische symptomen zich voordoen.
Piroplasmose
Piroplasmose is een parasitaire ziekte bij paardachtigen, veroorzaakt door de protozoën Theileria equi en Babesia caballi. De ziekte is niet besmettelijk en wordt overgedragen door teken van de geslachten Dermacentor, Rhipicephalus en Hyalomma en door transplacentale overdracht. De meeste besmette paarden worden latente dragers.
Nadat de piroplasma’s het lichaam zijn binnengedrongen, vermenigvuldigen ze zich in de rode bloedcellen en veroorzaken een ontstekingsreactie die verantwoordelijk is voor de klinische verschijnselen. In de acute fase zijn de symptomen onder andere anemie, hyperthermie (> 40°), geelzucht, hematurie, oedeem van de ledematen en hart- of niercomplicaties. Koliek, nerveuze symptomen, enteritis en ataxie kunnen ook worden waargenomen. Zonder snelle behandeling kan de ziekte fataal zijn.
In de chronische fase zijn de klinische symptomen minder duidelijk en fluctueren ze, waaronder inspanningsvermoeidheid en matige chronische bloedarmoede. In het geval van Theileria kan een chronische latente fase lange tijd aanhouden, waarbij de parasieten gelokaliseerd zijn in de milt, lever en het beenmerg. Als de afweer faalt, kan de parasiet opnieuw in het bloed verschijnen.
De diagnose van piroplasmose is gebaseerd op bloedbeeld, biochemie, uitstrijkjes, PCR en serologie. De belangrijkste behandeling isimidocarb (Carbesia). Om de ziekte te voorkomen is het aan te raden om weilanden en paarden te behandelen tegen teken en teken onmiddellijk te verwijderen.
Anaplasmose
Anaplasmose is een besmettelijke, niet-besmettelijke ziekte veroorzaakt door de bacterie Anaplasma phagocytophilum, overgebracht door teken van het geslacht Ixodes. Deze teken leven ongeveer drie jaar en komen in heel Frankrijk voor, behalve aan de Middellandse Zeekust en op hoogtes boven de 1500 meter.
De bacterie vermenigvuldigt zich in de witte bloedcellen en vervolgens in de rode bloedcellen, waardoor het immuunsysteem van het paard verzwakt en een ontstekingsreactie op gang komt. De symptomen verschijnen tussen 8 en 12 dagen nainoculatie door de teek en omvatten hyperthermie, depressie, anorexie, ataxie, distaal oedeem van de ledematen, petechiën, tachycardie en polypneu. Herstel duurt over het algemeen tussen 3 en 16 dagen met de juiste verzorging, of treedt soms spontaan op, hoewel er zeldzame gevallen van overlijden zijn gemeld.
De diagnose is gebaseerd op bloedonderzoek: NF, biochemie, Frottis (dat leucopenie, trombocytopenie, anemie en inclusielichaampjes in neutrofielen aantoont), PCR (om actieve infecties op te sporen) en serologie (om antilichamen op te sporen).
De belangrijkste behandeling isoxytetracycline. Als preventieve maatregel is het aan te raden om weilanden en paarden te behandelen tegen teken. Hoewel het lijkt op piroplasmose, onderscheidt anaplasmose zich door de bacteriële overdracht. Symptomen zijn onder andere koorts, depressie en anorexie, waarbij asymptomatische infecties soms voorkomen. Er bestaat geen vaccin voor paardachtigen. Preventieve maatregelen zijn onder andere het behandelen van weilanden en hetonmiddellijk verwijderen van teken nadat ze gebeten zijn. Er kunnen verschillende acariciden worden gebruikt, hoewel het gebruik ervan op paarden niet sterk wordt aangemoedigd.
Ziekte van Lyme
Borreliose of de ziekte van Lyme is een besmettelijke, niet-besmettelijke ziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi. De ziekte wordt voornamelijk overgebracht door teken van het geslacht Ixodes, maar kan ook worden overgedragen door vlooien, muggen en paardenvliegen, waardoor het een zoönose is.
Na de beet blijven de bacteriën enkele dagen in de dermis aanwezig, wat bij mensen soms zichtbaar erytheem veroorzaakt. Bacteriëmie is over het algemeen van korte duur en voorbijgaand voordat het zich verspreidt naar verschillende organen. Symptomen kunnen enkele maanden na de initiële infectie optreden en bestaan uit een systemische vorm met lichte koorts, lethargie, anorexie, chronische vermagering, stijfheid, intermitterende kreupelheid, synoviale zwelling, uveïtis, abortus en gedragsstoornissen. Lokale klinische vormen kunnen neurologisch of cutaan zijn of uveïtis omvatten. Veel infecties blijven asymptomatisch.
De diagnose is gebaseerd op verschillende technieken. PCR is over het algemeen negatief op bloed, maar kan worden uitgevoerd op biopten van huid, glasvocht, hersenvocht en/of zenuwweefsel. Serologie detecteert antilichamen 3 tot 6 weken na infectie, met een piek rond drie maanden. Deze antilichamen blijven aanhouden van 1,5 maand tot meer dan twee jaar, zonder afname na behandeling.
De belangrijkste behandeling isoxytetracycline. Preventie bestaat uit het behandelen van weilanden en paarden tegen teken en het onmiddellijk verwijderen van teken nadat ze gebeten zijn. Hoewel het lijkt op piroplasmose, onderscheidt borreliose zich door de bacteriële overdracht en de verschillende symptomen, waaronder koorts, depressie en anorexie, waarbij asymptomatische infecties soms voorkomen. Er bestaat momenteel geen vaccin tegen borreliose bij paardachtigen. Preventieve maatregelen omvatten de eliminatie van teek-vriendelijke habitats en het voorzichtige gebruik van verschillende acariciden.
Leptospirose
Leptospirose is een infectieziekte veroorzaakt door de bacterie Leptospira, bestaande uit verschillende serogroepen zoals Interrogans en Ictérohaemorrhagiae, waarbij de laatste meer pathogeen is. Deze bacteriën kunnen lang overleven in water en grond, vooral bij temperaturen rond 20°C. Knaagdieren zijn de belangrijkste gastheren van Leptospira en besmetten het water en de bodem met hun urine. Deze zoönose treft ook honden, die ertegen gevaccineerd kunnen worden.
Besmetting vindt plaats door opname van besmet water of voedsel, of via de huid. Leptospiren verplaatsen zich via de bloedbaan en kunnen worden aangetroffen in verschillende organen zoals de lever, nieren, milt, CZS, geslachtsorganen, placenta en ogen. Geïnfecteerde paarden kunnen de bacterie uitscheiden in urine, melk, sperma en geaborteerde foetussen enkele weken tot enkele maanden na infectie.
Symptomen van de systemische vorm zijn koorts, depressie, anorexie, geelzucht, hemoglobinurie en petechiën. Er zijn talloze lokale klinische vormen mogelijk, waaronder renale, lever-, long-, uveïtis en abortus. De ziekte is vaak subklinisch, met een goedaardig verloop.
De diagnose is gebaseerd op PCR, dat kan worden uitgevoerd op bloed, urine, glasvocht, geaborteerde baby’s, placenta en hersenvocht. Serologie detecteert antilichamen 15 dagen na infectie, met een persistentie van 6 maanden tot meer dan 2 jaar. Een titer van meer dan 800 met suggestieve symptomen duidt op een actieve infectie.
De behandeling is gebaseerd op het toedienen van penicilline ofoxytetracycline gedurende 7 dagen. Preventie omvat knaagdierbestrijding, drainage van natte weiden en het opruimen van stilstaand water.
Infectieuze anemie bij paarden (EIA)
Infectieuze anemie bij paarden (EIA) is een ernstige, vaak latente, virusziekte die wordt veroorzaakt door een virus van de Retrovirusfamilie. Geïnfecteerde paarden blijven levenslang drager, zelfs als ze geen symptomen hebben.
Symptomen, veroorzaakt door stress, zijn onder andere hoge koorts en bloedarmoede. Overdracht vindt plaats door de beet van een hematofaag insect of door het gebruik van besmette uitrusting. Een besmet paard blijft de rest van zijn leven drager van het virus.
Er is geen behandeling voor EIA. Preventie is gebaseerd op regelmatige screening van paardachtigen en isolatie van positieve paarden. Insectenbestrijdingsmaatregelen en het gebruik van injectiespullen voor eenmalig gebruik kunnen ook helpen om de verspreiding van de ziekte te voorkomen.
In Frankrijk is EIA een door de overheid gereguleerde ziekte die geclassificeerd is als een categorie 1 gezondheidsrisico. Screening op EIA is in een aantal gevallen verplicht:
- voor hengsten die gebruikt worden voor kunstmatige inseminatie
- voor export naar derde landen
- bij verkoop- en aankoopbezoeken. AIE is een redhibitory defect, met een redhibitietijd van 30 dagen.
Alle paardachtigen zijn vatbaar voor EIA, maar de ziekte is niet overdraagbaar op mensen. Er zijn verschillende klinische vormen van de ziekte, variërend van superacuut tot asymptomatisch. De asymptomatische vorm komt het meest voor bij paarden in Frankrijk. Ezels zijn meestal gezonde dragers.
De diagnose van de ziekte kan alleen met zekerheid worden gesteld met behulp van een officiële analysetechniek. Hierbij wordt getest op antistoffen in het bloed (Coggins-test). Erkende laboratoria in Frankrijk voeren deze analyse uit. Alleen door de overheid erkende laboratoria mogen deze analyse uitvoeren.
