Rhodokokkose: een grote bedreiging voor veulens

Rhodococcosis, veroorzaakt door de bacterie Rhodococcus equi, vormt een grote bedreiging voor veulens, vooral voor veulens tussen 1 en 6 maanden oud. Deze bacteriële infectie, die zich vooral manifesteert als longontsteking, kan leiden tot ernstige en zelfs fatale complicaties als de ziekte niet tijdig wordt gediagnosticeerd en behandeld. Veulens die opgroeien in een stoffige, droge omgeving zijn bijzonder kwetsbaar.

Wat veroorzaakt deze ziekte?

Rhodococcosis is een ernstige ademhalingsziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Rhodococcus equi. Deze bacterie is alomtegenwoordig in de omgeving, vooral in stof in de lucht en de uitwerpselen van volwassen paarden, die vaak gezonde dragers zijn. Veulens zijn bijzonder kwetsbaar voor deze infectie, omdat hun immuunsysteem nog onvolgroeid is.

De belangrijkste factoren die bijdragen aan de verspreiding van deze ziekte zijn :

• De aanwezigheid van Rhodococcus equi in droge, stoffige bodems in weiden en paddocks.
• De hoge concentratie veulens op boerderijen, waardoor het risico op overdracht door inademing van besmet stof toeneemt.
• Omgevingsfactoren zoals warmte en vochtigheid, die de vermenigvuldiging van de bacterie bevorderen.

De bacterie komt door inademing in de longen van veulens terecht en veroorzaakt longontsteking gevolgd door de vorming van longabcessen. Volwassenen, hoewel drager van de bacterie, vertonen over het algemeen geen symptomen dankzij een robuuster immuunsysteem.

Wat zijn de symptomen van rhodokokkose?

Rhodokokkose bij veulens manifesteert zich in verschillende klinische vormen. De meest voorkomende vorm is de acute respiratoire vorm, gekenmerkt door longontsteking of abcessieve bronchopneumonie. Getroffen veulens presenteren zich met hoge hyperthermie, ernstig hoesten dat kan overgaan in ademnood, verlies van eetlust en uitgesproken moedeloosheid.

Er is ook een intestinale vorm van de ziekte, met abcessen in de buik en diarree. Tot slot kan een musculoskeletale vorm de gewrichten aantasten, wat leidt tot artritis en myositis.

Ademhalingssymptomen komen het meest voor en omvatten tachypneu (verhoogde ademhalingssnelheid) en dyspneu (ademhalingsmoeilijkheden), vaak gepaard gaand met gewichtsverlies en purulente neusuitvloeiing. Ernstige infecties kunnen snel leiden tot acute ademnood en plotselinge dood van het veulen.

Hoe wordt de ziekte vastgesteld?

De diagnose van rhodokokkose is gebaseerd op observatie van de klinische symptomen, maar moet worden bevestigd door aanvullend onderzoek. Symptomen zoals longontsteking, hoesten enhyperthermie zijn niet specifiek voor rhodokokkose, waardoor laboratoriumtests essentieel zijn.

Echografie en radiografie vande longen zijn belangrijke hulpmiddelen om de omvang van laesies te beoordelen en beslissingen over behandeling te nemen. Echografie kan worden gebruikt om longabcessen in kaart te brengen, waarbij een laesiescore wordt bepaald op basis van het aantal en de grootte van de abcessen.

Respiratoire monsters, zoals tracheaspoelingen of swabs, worden in het laboratorium geanalyseerd om de aanwezigheid van Rhodococcus equi vast te stellen met behulp van bacteriologie of PCR. Deze tests zijn cruciaal voor het bevestigen van de infectie en het aanpassen van de juiste antibiotische behandeling.

Welke behandelingen zijn beschikbaar?

De behandeling van rhodococcosis is gebaseerd op een combinatie vanspecifieke antibiotica en strikte hygiënemaatregelen. Veulens met ernstige klinische symptomen of een hoge echoscore hebben een antibioticabehandeling nodig. De gebruikte geneesmiddelen zijn over het algemeen een combinatie van macroliden en rifampicine die oraal worden toegediend.

De behandeling wordt aangepast aan het klinische verloop en de resultaten van beeldvormende tests. Veulens met milde symptomen kunnen herstellen zonder medische interventie, maar nauwlettend toezicht is essentieel. De dierenarts schrijft de behandeling voor en moet de toestand van het veulen regelmatig controleren om overmatig gebruik van antibiotica te voorkomen.

Naast medicatie is het cruciaal om een goede hygiëne op het bedrijf te handhaven om de verspreiding van de bacterie tegen te gaan. Dit omvat het regelmatig schoonmaken van stallen, het beheersen van stof en mest en het isoleren van zieke dieren.

Wat zijn de natuurlijke alternatieven?

Hoewel antibioticabehandelingen essentieel zijn, kunnen sommige natuurlijke alternatieven helpen om rhodokokkose te bestrijden. Preventieve benaderingen zijn onder andere:

• Het verbeteren van de immuniteit van veulens door middel van adequate voeding en natuurlijke afweerversterkende supplementen.
• Het gebruik van probiotica om de spijsvertering te ondersteunen en de bacteriële belasting in de darmen te verminderen.
• Gebruik van essentiële oliën met antibacteriële eigenschappen in omgevingen met een hoog risico om besmetting te verminderen.

Deze alternatieven vervangen geen conventionele medische behandelingen. Ze kunnen echter wel worden gebruikt als aanvulling om de weerstand van veulens tegen infecties te versterken.

Wat zijn de preventiemiddelen?

Preventie van rhodokokkose is gebaseerd op een combinatie van goede fokpraktijken en rigoureuze controle. Hier zijn enkele belangrijke maatregelen:

• Moedig vroeggeboorten aan om periodes te vermijden waarin er een hoge concentratie veulens is in de warmere maanden.
• Isoleer merries die klaar zijn om te veulenen van andere dieren om het risico op overdracht te minimaliseren.
• Scheid veulende merries in kleine groepen en identificeer gezonde dragers om de bewaking te optimaliseren.

De toepassing van strikte hygiënemaatregelen in de stallen, zoals het dagelijks reinigen van mest, regelmatige desinfectie van de gebouwen en stofbeheersing, is essentieel. Paddocks moeten goed onderhouden worden, met bewaterde gangen en een lage dichtheid van paarden om de verspreiding van bacteriën te beperken.

Tot slot betekent regelmatige klinische controle van veulens, inclusief het opnemen van hun temperatuur en het observeren van ademhalingssymptomen, dat infecties vroegtijdig kunnen worden opgespoord en passende maatregelen kunnen worden genomen.