Vlooienbeetallergische dermatitis (FAD) is een van de meest voorkomende en lastige dermatologische aandoeningen bij honden en katten. Het is het gevolg van overgevoeligheid voor vlooienspeeksel. Dit veroorzaakt ernstige jeuk en huidlaesies die het welzijn van je huisdier aanzienlijk kunnen beïnvloeden. Deze huidaandoening vereist extra waakzaamheid. De mogelijkheid om snel te verergeren vergroot de risico’s als er niet goed mee wordt omgegaan.
Wat veroorzaakt deze aandoening?
DAPP is een overdreven allergische reactie op vlooienspeeksel. Deze parasieten, die overvloedig aanwezig zijn in de omgeving, teisteren voornamelijk honden en katten op zoek naar voedsel. Wanneer een vlo bijt, injecteert ze een kleine hoeveelheid speeksel dat allergenen bevat, wat bij bepaalde gevoelige dieren een sterke reactie uitlokt.
Volwassen vlooien leven op hun gastheer, voeden zich en leggen eitjes die in de omgeving vallen. Deze eitjes ontwikkelen zich tot larven, dan tot nimfen, voordat ze uitgroeien tot volwassen vlooien die klaar zijn om nieuwe gastheren te besmetten. Deze snelle levenscyclus, in combinatie met het vermogen van de larven om te overleven op verborgen plekken zoals tapijten, onder meubels of in kieren in de vloer, maakt het elimineren van vlooien een complexe taak. Een hond of kat kan dus voortdurend opnieuw besmet worden.
Een andere verergerende factor is de aanwezigheid van vlooien dragende katten in het huishouden. Hoewel deze katten weinig symptomen vertonen, kunnen ze eitjes verspreiden in de omgeving, waardoor het risico op besmetting voor andere dieren toeneemt. DAPP gaat vaak gepaard met andere allergische aandoeningen, met name atopische dermatitis, wat extra waakzaamheid vereist. Herhaalde blootstelling aan vlooienbeten en hun verspreiding in de omgeving veroorzaken deze ziekte, waardoor preventie de sleutel is tot de behandeling ervan.
Wat zijn de symptomen van DAPP?
De symptomen van dermatitis door vlooienbetenallergie variëren naargelang de diersoort en de individuele gevoeligheid van het dier. Bij katten uit de ziekte zich voornamelijk als miliaire dermatitis, met kleine korstjes verspreid over de rug en nek. In ernstigere gevallen kan er sprake zijn van aanzienlijk haarverlies (uitgebreide alopecia bij katten) of open zweren veroorzaakt door overmatig likken.
Bij honden bevinden de laesies zich vaak in de dorsolumbale driehoek, d.w.z. tussen de basis van de staart en de onderrug, en op de achterkant van de dijen. Honden met een dichte vacht, zoals Duitse herders, ontwikkelen vaak pyotraumatische dermatitis, gekenmerkt door pijnlijke zweren en korsten.
Het meest voorkomende symptoom is intense pruritus, waardoor de dieren zichzelf krabben, likken en zelfs kauwen, waardoor de huidlaesies verergeren. Dit repetitieve gedrag verzwakt de huid, waardoor de aangetaste gebieden vatbaar zijn voor secundaire infecties. Honden kunnen ook een gelige verkleuring van de vacht ontwikkelen door overmatig likken, terwijl katten met hun schurende tong haren uittrekken en de ontsteking verergeren.
Deze klinische symptomen, hoewel gevarieerd, leiden vaak tot de diagnose DAPP. Een snelle raadpleging van een dierenarts is essentieel om complicaties te beperken.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose DAPP is gebaseerd op een zorgvuldige observatie van de symptomen en de voorgeschiedenis van het dier. De dierenarts zal letten op specifieke huidlaesies, zoals die in de dorsolumbale driehoek, en op de intensiteit van de jeuk. De aanwezigheid van vlooien is echter niet altijd duidelijk, omdat aangetaste dieren zichzelf vaak likken en kauwen, waardoor de meeste zichtbare parasieten verdwijnen.
Een eenvoudige manier om een besmetting te bevestigen is door naar vlooienkeutels te zoeken. De zwarte korrels, bevochtigd op absorberend papier, produceren een oranje kleur, wat bevestigt dat de vlooien het bloed hebben verteerd.
In sommige gevallen gebruiken dierenartsen allergologische tests om overgevoeligheid vast te stellen, ondanks hun soms gebrek aan specificiteit. De differentiële diagnose kan andere dermatosen omvatten, zoals cheyletiellose of sebaceous adenitis, waarvoor verder onderzoek nodig is om ze uit te sluiten.
Tot slot wordt een positieve respons op een gerichte antiparasitaire behandeling vaak beschouwd als een indirecte bevestiging van DAPP. Dit proces is weliswaar veeleisend, maar maakt het mogelijk om een behandelplan op te stellen dat is afgestemd op elk individueel dier.
Welke behandelingen zijn beschikbaar?
De behandeling van DAPP bestaat uit drie stappen:
Verlichten van jeuk en ontsteking
Omdat de jeuk vaak intens is, worden vaak kortwerkende corticosteroïden voorgeschreven. Deze medicijnen geven snel verlichting. Topische behandelingen, zoals verzachtende shampoos of sprays, vullen deze behandeling vaak aan om plaatselijke irritatie te kalmeren.
Vlooien verwijderen
Het gebruik van hoogwaardige anti-parasieten pipetten is essentieel. Deze producten werken effectief tegen volwassen vlooien en onderbreken in sommige gevallen de larvencyclus. Het is essentieel om alle huisdieren in het huishouden te behandelen, zelfs die zonder symptomen, evenals de huiselijke omgeving.
Herinfecties voorkomen
Allergische huisdieren moeten levenslang maandelijks worden behandeld. Daarnaast is een zorgvuldige reiniging van het huis noodzakelijk: textiel wassen, tapijten stofzuigen en specifieke vernevelaars of sprays gebruiken om eitjes en larven te elimineren.
Wat zijn de natuurlijke alternatieven?
Voor eigenaren die de voorkeur geven aan natuurlijke oplossingen, zijn er verschillende mogelijkheden om vlooien te bestrijden. Etherische oliën, zoals lavendel of citronella, kunnen worden verdund en gebruikt als spray om vlooien af te weren. Sommige oliën kunnen giftig zijn voor katten en moeten voorzichtig gebruikt worden om risico’s te vermijden.
Ook appelazijn, verdund aangebracht op de vacht, is een populair alternatief. Dit product werkt als een natuurlijk afweermiddel en helpt de jeuk te verzachten. Planteninfusies zoals kamille kunnen ook worden gebruikt om de geïrriteerde huid te kalmeren.
Tot slot blijft een onberispelijke milieuhygiëne essentieel. Regelmatig stofzuigen en textiel wassen op hoge temperaturen kan de vlooienpopulatie aanzienlijk verminderen zonder het gebruik van chemicaliën.
Wat zijn de preventiemiddelen?
De belangrijkste manier om DAPP te voorkomen is om regelmatig antiparasitaire behandelingen te gebruiken. Vlooienpipetten zijn een effectief alternatief voor halsbanden, omdat ze beter verdragen worden door dieren. Het maandelijks toepassen van deze behandelingen, zelfs als er geen zichtbare symptomen zijn, stopt elke besmetting.
Daarnaast is rigoureus onderhoud van de omgeving essentieel. Dit omvat het regelmatig schoonmaken van slaapplaatsen, tapijten en meubels. Buiten raden we aan om plekken waar vlooien zich kunnen ontwikkelen, zoals nissen of stapels bladeren, te verwijderen.
Extra waakzaamheid is vooral nodig in huizen waar meerdere dieren samenleven. Vlooien kunnen gemakkelijk van de ene gastheer op de andere overgaan. Tot slot zal een regelmatige controle door de dierenarts helpen om de eerste tekenen van DAPP in de gaten te houden.
