Koorts veroorzaakt door muggen vormt een grote bedreiging voor de wereldwijde volksgezondheid. Bijzonder zorgwekkend zijn gele koorts, West-Nijl koorts en Rift Valley koorts. Deze virale ziekten worden overgebracht door verschillende muggensoorten, voornamelijk van het geslacht Aedes en Culex, die woekeren in tropische en subtropische gebieden.
Gele koorts, veroorzaakt door een flavivirus, kan leiden tot ernstige symptomen variërend van hemorragische koortsen tot orgaanfalen. West-Nijl koorts, ook veroorzaakt door een flavivirus, manifesteert zich vaak als griepachtige symptomen, maar kan zich ontwikkelen tot ernstige neurologische complicaties. Rift Valley-koorts, veroorzaakt door een flebovirus, treft niet alleen mensen maar ook dieren en veroorzaakt verwoestende epidemieën in landbouwgebieden. De preventie van deze ziekten berust op vectorcontrole en vaccinatie, wat het belang onderstreept van robuuste maatregelen op het gebied van de volksgezondheid om de gevolgen van deze ziekten te beperken.
West-Nijlkoorts: een virale infectie met een wijde verspreiding
West-Nijlkoorts (WNF ) is een infectie veroorzaakt door het West-Nijlvirus (WNV), dat voornamelijk wordt overgedragen door muggen. Dit virus, dat behoort tot de Flaviviridae familie en het Flavivirus genus, is vergelijkbaar met die van gele koorts, knokkelkoorts, Zika en Japanse encefalitis. WNV circuleert in tropische en gematigde gebieden.
WNV heeft een omhulde virale structuur, met virionen met een diameter van 45-50 nm. Het eiwitkapsel bevat glycoproteïne E en membraaneiwit M. Het virale genoom, ongeveer 11.000 nucleotiden lang, codeert voor eiwitten die essentieel zijn voor virale replicatie.
De levenscyclus van het virus omvat muggen als vectoren en vogels als reservoirs. Hoewel mensen besmet kunnen raken, dragen ze niet bij aan de overdracht van het virus. Er bestaan vaccins voor paarden, maar niet voor mensen.
De symptomen bij mensen variëren: 80% van de gevallen verloopt asymptomatisch. Ongeveer 20% van de mensen ontwikkelt een griepachtige ziekte met koorts, hoofdpijn en spierpijn. Minder dan 1% van de gevallen ontwikkelt zich tot ernstige vormen zoals meningitis of encefalitis. De diagnose is gebaseerd op de detectie van IgM-antistoffen in serum of hersenvocht.
Er is geen specifieke behandeling; de behandeling is symptomatisch. Preventie is gebaseerd op bescherming tegen muggenbeten en surveillance van risicogroepen.
Gele koorts: een virale hemorragische ziekte
Gele koorts is een acute hemorragische ziekte veroorzaakt door het amarilvirus, overgedragen door besmette Aedes- en Haemogogusmuggen. De ziekte komt veel voor in Afrika en Latijns-Amerika, waar ongeveer 900 miljoen mensen gevaar lopen. De incubatietijd bedraagt 3 tot 6 dagen, gevolgd door symptomen zoals :
- Koorts en koude rillingen
- Spierpijn
- Hoofdpijn
- Verlies van eetlust
- Misselijkheid en braken
Bij 15% van de patiënten treedt een tweede, ernstiger fase op, met :
- Hoge koorts
- Geelzucht
- Buikpijn
- Bloedingen
- Nierbeschadiging
Anti-amaril antilichamen kunnen door bloedonderzoek worden opgespoord. Er is geen specifieke behandeling en de behandeling is symptomatisch. Preventie is gebaseerd op bescherming tegen muggen en vaccinatie.
Het vaccin tegen gele koorts is veilig en effectief en biedt met één enkele dosis levenslange bescherming. Reizigers moeten gevaccineerd worden voor ze endemische gebieden bezoeken. Gele koorts blijft een belangrijke oorzaak van hemorragische ziekte in Afrika en Latijns-Amerika, ondanks de beschikbaarheid van vaccinatie.
Riftdalkoorts: gevolgen voor de gezondheid van mens en dier
Rift Valley-koorts (RVF ) is een virale zoönose die vooral dieren treft, maar ook mensen kan besmetten. Overdracht op mensen vindt voornamelijk plaats door contact met het bloed of de organen van besmette dieren. Infecties kunnen ook optreden door muggenbeten.
Er is geen overdracht van mens op mens waargenomen. De incubatietijd varieert van 2 tot 6 dagen. De preventie van uitbraken bij dieren is gebaseerd op een doorlopend vaccinatieprogramma.
Het RVF-virus, van het geslacht Phlebovirus, werd in 1931 geïdentificeerd in Kenia. Sindsdien zijn er uitbraken gemeld in Afrika ten zuiden van de Sahara en daarbuiten. Het virus kan ernstige ziekte veroorzaken bij dieren en mensen, met grote economische verliezen door de dood en abortus van besmette dieren.
Bij mensen kan de infectie mild zijn, met griepachtige symptomen (koorts, myalgie, artralgie, hoofdpijn) of ernstig, met oculaire, meningoencefalische of hemorragische vormen. De diagnose is gebaseerd op specifieke laboratoriumtests.
Er is geen specifieke behandeling en de zorg is symptomatisch. Vaccinatie blijft de belangrijkste preventieve maatregel. Vooral fokkers, boeren en dierenartsen lopen risico.
