Kruisbandruptuur bij honden is een veel voorkomende aandoening die de mobiliteit van je huisdier ernstig kan beïnvloeden. De kruisbanden, die zich in het kniegewricht bevinden, spelen een essentiële rol bij het stabiliseren van de knie en het coördineren van de beweging. Wanneer deze gewrichtsbanden scheuren, kan je hond hevige pijn ervaren en duidelijk mank lopen.
Wat veroorzaakt deze aandoening?
De knie van de hond, ook wel bekend als het spronggewricht, bestaat uit vier hoofdbanden: twee collaterale en twee kruisbanden. De kruisbanden, die anterieur en posterieur worden genoemd naar hun respectievelijke aanhechting aan het scheenbeen, kruisen elkaar in het midden van het gewricht dat wordt gevormd door het dijbeen en het scheenbeen. De voorste kruisband (ACL) speelt een cruciale rol in het beperken van het oprukken van de tibia tijdens het dragen van gewicht. Slechts 20% van de ACL-rupturen is echter te wijten aan trauma. De werkelijke oorzaken van scheuren worden niet volledig begrepen, maar er zijn verschillende predisponerende factoren geïdentificeerd.
Labradors, Rottweilers en Newfoundlands hebben een verhoogd risico op een kruisbandruptuur. Dit risico is 3 tot 7 keer hoger dan bij andere rassen. Traumatische rupturen treden over het algemeen op als gevolg van abrupte gewichtsbelasting in combinatie met overmatige rotatie, vergelijkbaar met letsels bij menselijke atleten. Jachthonden, werkhonden en honden die intensief actief zijn, zijn bijzonder kwetsbaar. Chronische partiële rupturen daarentegen zijn het gevolg van progressieve degradatie van de ligamenten, vaak in de hand gewerkt door een specifieke conformatie van het spronggewricht, een steile helling van het tibiale plateau en andere factoren zoals obesitas en ontsteking.
Wat zijn de symptomen van een kruisbandruptuur?
Ruptuur van de voorste kruisband veroorzaakt kreupelheid in de achterpoot. Klinische symptomen variëren afhankelijk van de oorsprong van de ruptuur. Een traumatische ruptuur manifesteert zich als acute en ernstige kreupelheid met verlies van gewicht. Een gedeeltelijke ruptuur daarentegen wordt gekenmerkt door sluipende, progressieve kreupelheid, vaak meer uitgesproken na rust of inspanning. Eigenaars kunnen een verhoogde vermoeidheid opmerken zonder een duidelijke kreupelheid vast te stellen.
Als de ruptuur bilateraal is, zijn de symptomen onder andere gewichtsverplaatsing naar de voorpoten, een gebogen rug en moeite met opstaan of springen. De symptomen kunnen subtiel zijn en vereisen klinische expertise om de diagnose te stellen. Honden kunnen een zwelling rond de knie, stijve dijbeenspieren en een gestrekte poot bij het zitten vertonen. Andere symptomen zijn moeite met opstaan vanuit een zittende positie, moeite met in de auto springen, verminderd activiteitenniveau, variabele ernst van kreupelheid, spieratrofie, verminderd bewegingsbereik van het kniegewricht en soms een knallend geluid dat duidt op een meniscusscheur.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose kruisbandruptuur is voornamelijk gebaseerd op een lichamelijk onderzoek van de knie tijdens een consult bij een dierenarts. De aanwezigheid van zwelling en instabiliteit in de knie, indien eenduidig, is vaak genoeg om de diagnose vast te stellen. De dierenarts zal de hond aanraken om te zoeken naar het teken van de lade, een abnormale uitstulping van het scheenbeen ten opzichte van het dijbeen. Deze test wordt soms vergemakkelijkt door de hond te verdoven.
Röntgenfoto’s zijn een essentieel hulpmiddel voor het beoordelen van de mate vanartrose, de bouw van het spronggewricht en de helling van het tibiale plateau. Hoewel MRI- en CT-scans zelden nodig zijn, kunnen ze worden gebruikt bij aanhoudende twijfel. Arthroscopisch onderzoek kan ook worden overwogen om de interne structuren van de knie te visualiseren. In overleg kan de dierenarts ook een “bal” aan de binnenkant van de knie voelen, een teken van verdikking van het gewricht. Verlies van spiermassa op het aangetaste ledemaat is een indicatie van chronische schade.
Welke behandelingen zijn beschikbaar?
Chirurgie wordt vaak aanbevolen om een kruisbandruptuur bij honden te behandelen. Er zijn verschillende chirurgische technieken beschikbaar om de stabiliteit van de knie te herstellen. Conventionele technieken gebruiken prothesen om het defecte ligament te vervangen, terwijl bottechnieken, zoals tibiale osteotomie, de geometrie van het bovenste deel van de tibia veranderen om de tibiale stuwkracht te neutraliseren.
Postoperatieve revalidatie bestaat uit strikte rust gedurende 8 weken, met beperkte uitstapjes aan de leiband. Functionele revalidatie, met name hydrotherapie, is cruciaal voor een optimaal herstel. Postoperatieve zorg en veterinaire controle zijn essentieel voor het herstel. Hoewel medische behandelingen tijdelijke verlichting kunnen bieden, voorkomen ze niet dat artrose begint. Gewichtsbeheersing en hydrotherapie verbeteren het comfort van de patiënt.
Wat zijn de natuurlijke alternatieven?
Natuurlijke alternatieven voor de behandeling van een kruisbandruptuur bij honden richten zich voornamelijk op fysiotherapie en het gebruik van natuurlijke middelen om de pijn te verminderen en de gewrichtsfunctie te verbeteren.
Fysiotherapie
Fysiotherapie is een bewezen methode om knie-instabiliteit als gevolg van een kruisbandruptuur te behandelen. Verschillende klinische studies hebben de effectiviteit ervan aangetoond. De belangrijkste doelen van fysiotherapie zijn
- Pijn bestrijden en de gewrichtstroficiteit verbeteren om de progressie van artrose te beperken.
- Spierversterking om het gewricht te verstevigen en te stabiliseren.
- Proprioceptieve re-educatie om de coördinatie en stabiliteit te verbeteren.
Fysiotherapie kan worden gebruikt als conservatieve behandeling, vooral bij kleine, niet-sportende rassen. Technieken zijn onder andere hettoedienen van koude om ontstekingen te verminderen, passieve mobilisatie om de vorming van littekenverklevingen te beperken en gewrichtsstabilisatie-oefeningen. Het zo snel mogelijk hervatten van het dragen van gewicht is cruciaal voor een optimaal herstel.
Essentiële oliën
Essentiële oliën bieden een natuurlijk alternatief voor het verlichten van de pijn en ontsteking die gepaard gaan met een kruisbandruptuur. Een effectief mengsel bevat :
- Wintergroen (120 druppels): staat bekend om zijn krachtige ontstekingsremmende en pijnstillende eigenschappen en bevat methylsalicylaat, een stof die lijkt op aspirine.
- Rozemarijn kamfer (60 druppels): bekend om zijn stimulerende en ontstekingsremmende werking, helpt de bloedsomloop te verbeteren en gewrichtspijn te verminderen.
- Savory Thyme (30 druppels): heeft antiseptische en ontstekingsremmende eigenschappen, helpt infecties te voorkomen en plaatselijke ontstekingen te verminderen.
- Italiaanse Helichrysum (90 druppels): bevordert weefselregeneratie en heeft anti-hematomen, ontstekingsremmende en helende eigenschappen.
- Macadamia plantaardige olie (10 ml): wordt gebruikt als basisolie, wordt gemakkelijk door de huid opgenomen en heeft hydraterende en ontstekingsremmende eigenschappen.
Dit mengsel moet plaatselijk op het getroffen gebied worden aangebracht voor een ontstekingsremmend en pijnstillend effect.
Gemmotherapie
Gemmotherapie gebruikt knoppenextracten voor hun therapeutische eigenschappen. De volgende knopmaceraten zijn bijzonder heilzaam:
- Zwarte bes: Zwarte bes knopmaceraat is een krachtige ontstekingsremmer en gifafvoer. Het stimuleert de bijnieren en helpt ontstekingen en pijn te verminderen.
- Grove den: Dit maceraat regenereert kraakbeen en helpt gewrichtsweefsel te versterken en veerkrachtiger te maken.
- Wijnstok: Wordt gebruikt voor zijn ontstekingsremmende eigenschappen die specifiek zijn voor gewrichten, het helpt chronische ontsteking te verminderen en de beweeglijkheid van gewrichten te verbeteren.
Deze extracten kunnen worden toegediend voor een langdurige werking tegen ontstekingen en ter ondersteuning van de regeneratie van gewrichtsweefsel.
