Lymfangitis is een ernstige aandoening die paarden van alle rassen en leeftijden kan treffen. De aandoening wordt vaak veroorzaakt door een bacteriële infectie en uit zich in een ernstige en pijnlijke zwelling van de ledematen. Inzicht in de oorzaken, symptomen, diagnose en behandeling van lymfangitis is essentieel voor de gezondheid en het welzijn van je paard.
Wat veroorzaakt lymfangitis?
Lymfangitis wordt meestal veroorzaakt door een bacteriële infectie die de onderhuidse weefsels van het paard binnendringt. Deze infectie kan ontstaan door een klein wondje, dat vaak moeilijk te ontdekken is, of beschadigde voeten, vooral bij paarden die in een vochtige omgeving leven. Bacteriën zoals streptokokken, stafylokokken (Staphylococcus aureus) en escherichia coli zijn vaak betrokken. Deze ziekteverwekkers dringen de huidbarrière binnen en veroorzaken ontstekingen en ernstig oedeem.
De ingang van de infectie kan een eenvoudige schaafwond, een insectenbeet of een andere huidaandoening zoals een modderkorst zijn. De resulterende ontsteking veroorzaakt ernstige, pijnlijke zwelling van het aangetaste ledemaat. Als de infectie niet snel wordt behandeld, kan deze zich verspreiden en chronische schade veroorzaken, waardoor de behandeling ingewikkelder wordt. Het is dus essentieel om de conditie van de ledematen van je paard regelmatig te controleren, vooral als hij in vochtige omstandigheden leeft.
Wat zijn de symptomen van lymfangitis?
De symptomen van lymfangitis bij paarden zijn vrij duidelijk. Het duidelijkste teken is een duidelijke zwelling van één ledemaat, vaak een achterbeen. Door deze zwelling kan het ledemaat twee tot drie keer breder worden dan normaal. Kreupelheid is een ander veelvoorkomend symptoom, dat verergerd wordt door de intense pijn die gevoeld wordt als het gezwollen gebied gepalpeerd wordt.
Andere symptomen zijn oozing van de huid en soms koorts als dezwelling ernstig is. Lymfangitis begint vaak vanuit de voet of een klein wondje en verspreidt zich snel. In ernstige gevallen kan het oedeem het spronggewricht of zelfs het spronggewricht bereiken. De aangetaste huid kan erg strak komen te zitten en pijnlijk aanvoelen, met duidelijke kreupelheid tot gevolg.
Algemene symptomen zoals hyperthermie, verlies van eetlust, moedeloosheid, beven, overmatig zweten en een verhoogde ademhalingsfrequentie komen vaak voor, vooral bij intense pijn of koorts. Een ontsteking die niet onmiddellijk behandeld wordt, kan leiden tot complicaties, waaronder chronische misvorming van het ledemaat en verdikking van de huid.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose van lymfangitis bij paarden is voornamelijk gebaseerd op klinische observatie van de symptomen. De dierenarts zal het gezwollen ledemaat onderzoeken en kijken naar karakteristieke tekenen zoals zwelling, pijn bij palpatie en de aanwezigheid van huiduitvloeiing. Een uitstrijkje van de wond, indien identificeerbaar, kan helpen bij het identificeren van de verantwoordelijke ziekteverwekker.
Het komt echter vaak voor dat de resultaten van uitstrijkjes een gemengde flora laten zien of negatief terugkomen. Bacteriën die moeilijk te kweken zijn of al geëlimineerd zijn door het immuunsysteem van het paard veroorzaken vaak dit resultaat. Ondanks deze uitdagingen moet een behandeling worden gestart om de ontsteking onder controle te krijgen, zelfs zonder precieze identificatie van de ziekteverwekker.
Bloedonderzoek kan ook worden gebruikt om de algemene conditie van het paard te beoordelen en een systemische infectie op te sporen. Beeldvorming, zoals echografie, kan helpen bij het beoordelen van de mate van oedeem en ontsteking. Een snelle diagnose is essentieel om chronische complicaties te voorkomen en een snel herstel te garanderen.
Welke behandelingen zijn beschikbaar?
Lymfangitis wordt op drie manieren behandeld: antibioticatherapie, behandeling tegen oedeem en lokale antiseptische verzorging.
- Antibioticatherapie met een breed spectrum: hiermee moet onmiddellijk worden begonnen en de behandeling moet worden voortgezet tot volledig herstel. Indien nodig wordt hetantibioticum aangepast aan de resultaten van het uitstrijkje.
- Behandeling tegen oedeem: Dit omvat het gebruik van ontstekingsremmers en diuretica om de verspreiding van oedeem te beperken en de snelle verwijdering ervan te bevorderen.
- Plaatselijke antiseptische en adstringerende verzorging: We raden aan om aan het begin van de behandeling het hele ledemaat te wassen met een antiseptische schuimoplossing. Zwachtels gedrenkt in antiseptische oplossingen zoals Dakin of verdund bleekwater kunnen worden gebruikt om het oedeem te helpen verminderen. Deze zwachtels moeten worden afgewisseld met droge zwachtels om huidirritatie te voorkomen.
Tegelijkertijd wordt beperkte lichaamsbeweging aanbevolen om de lymfedrainage te stimuleren. Een snelle behandeling is cruciaal om chronische complicaties zoals verdikking van de huid en frequente terugvallen te voorkomen.
Wat zijn de natuurlijke alternatieven?
Natuurlijke alternatieven kunnen een waardevolle aanvulling zijn op de behandeling van lymfangitis bij paarden. Ze zijn gericht op het bevorderen van de bloedcirculatie, het verminderen van ontstekingen en het afvoeren van de gifstoffen die verantwoordelijk zijn voor de verstopping van de ledematen.
Aanbevolen planten zijn onder andere :
- Artisjok: staat bekend om zijn drainerende eigenschappen en helpt de lever en nieren goed te functioneren.
- Paardenbloem: heeft een depuratieve werking, ondersteunt de lever-biliaire functie en helpt de nieren goed te functioneren.
- Chrysantellum americanum: een bron van saponosiden en flavonoïden, verbetert de bloedsomloop en wordt aanbevolen bij verstopping.
- Rode wijnstok: zijn antioxiderende en verzachtende eigenschappen op het veneuze systeem helpen veneuze stase en lymfatische stagnatie te verminderen.
- Moerasspirea: met zijn ontstekingsremmende en drainerende eigenschappen helpt het om oedeem te verminderen.
Strooisels van groene klei, verrijkt met essentiële oliën, kunnen op de ledematen van het paard worden aangebracht vanwege hun absorberende en ontzwellende eigenschappen. Hier zijn een paar voorbeelden:
- Groene klei: heeft krachtige absorberende en adsorberende eigenschappen.
- Essentiële cederolie: bevordert de drainage.
- Essentiëleolie van pepermunt: heeft verfrissende en verzachtende eigenschappen.
- Essentiële olie van tijm: ondersteunt de bloedsomloop en kalmeert.
- Rozemarijn kamfer etherische olie: heeft decongestieve en ontspannende eigenschappen.
Voedingssupplementen kunnen ook nuttig zijn voor het ondersteunen van de drainage en het elimineren van gifstoffen. Ekyrenal helpt bijvoorbeeld de lever te ondersteunen en urine af te voeren.
Hydrotherapie (koudwaterstralen of paardenspa’s) kan de bloed- en lymfecirculatie stimuleren. Daarnaast kunnen therapeutische massages door professionals de lymfedrainage verbeteren en oedeem verminderen, op voorwaarde dat de huid niet beschadigd is. Als massageolie kun je Italiaans Helichrysum oliemaceraat gebruiken, dat geweldige anti-oedeem eigenschappen heeft.
Wat zijn de preventiemiddelen?
De preventie van lymfangitis is gebaseerd op vroegtijdige opsporing van symptomen en het handhaven van een schone omgeving voor het paard. Het beperken van blootstelling aan vocht en het goed onderhouden van stallen verminderen het risico op infectie aanzienlijk.
Het is ook belangrijk om de ledematen van je paard goed te wassen en te drogen na het sporten, vooral als ze modderig zijn. Controleer de ledematen regelmatig op snijwonden of schaafwonden en desinfecteer eventuele wonden onmiddellijk. Bescherm de ledematen van je paard tijdens het sporten en was borstels regelmatig om besmetting te voorkomen.
Door deze preventieve maatregelen toe te passen kun je het risico op lymfangitis aanzienlijk verminderen en het welzijn van je paard garanderen. Vergeet tot slot niet dat regelmatige bezoeken aan je dierenarts essentieel zijn om de gezondheid van je dier in de gaten te houden en snel in te grijpen als er zich problemen voordoen.
