De kunst van de kruidengeneeskunde zit vol onvermoede schatten, en onder hen valt bijvoet op door zijn fascinerende eigenschappen. In dit artikel verkennen we de vele facetten van deze raadselachtige plant, die vaak wordt geassocieerd met dromen en de maan. Haar essentie, zowel betoverend als mysterieus, heeft de tand des tijds doorstaan en heeft liefhebbers van natuurlijke remedies verleid met haar therapeutische deugden en traditionele toepassingen. Laten we samen de geheimen van bijvoet ontdekken, een plantenelixer dat de verbeelding prikkelt en belooft de nauwe banden tussen de natuur en de droomwereld te onthullen.
Wat zijn de eigenschappen van bijvoet?
Artemisia Vulgaris, beter bekend alsbijvoet, is een vaste plant met opvallende morfologische kenmerken. Bijvoet, waarvan de botanische naam Artemisia vulgaris L. is, behoort tot de familie van de Asteraceae.
Wat zijn de botanische eigenschappen?
De stengel van bijvoet meet meestal tussen 7 en 12 decimeter. Het is een kruidachtige plant met een roodachtige tint en een fijn laagje haar. Hij heeft een vertakte stengel.
De bladeren van deze plant kunnen geveerd of tweegeveerd zijn. Ze zijn langwerpig-lancetvormig met een auriculaatvormige basis. De bladeren zijn scherp en kaal, hoewel ze in zeldzame gevallen een witachtige of asachtige tint kunnen hebben aan de bovenkant. De onderkant van de bladeren is daarentegen meestal wit en viltig.
Het omwindsel van bijvoet is wit en viltig van structuur. De bloembodem van de plant is onbehaard. De bloemhoofdjes van bijvoet zijn eirond-oblang en bijna steelloos. Ze zijn gegroepeerd in glomerules op de takken, die uitgespreid en rechtop staan en een grote, bebladerde pluim vormen. Bijvoetbloemen zijn geelachtig of roodachtig van kleur.
Er moet opgemerkt worden dat deze plant variaties kan vertonen, vooral wanneer de stronk talrijke scheuten vertoont. In dergelijke situaties kunnen de bladeren smallere, langwerpige segmenten hebben. De bloemhoofdjes kunnen solitair zijn en roodachtig van kleur. Deze variant staat bekend alsArtemisia verlotorum Lamt.
Hoe zit het met oogsten?
Artemisia vulgaris komt voornamelijk voor in ongecultiveerde gebieden in heel Frankrijk, inclusief Corsica. Het verspreidingsgebied strekt zich uit overEuropa, Siberië enNoord-Afrika. Hij bloeit meestal van juli tot september.
Bijvoet staat bekend als een van de zeven midzomerplanten en werd het best geplukt op het moment van de zomerzonnewende. De plant werd het best geplukt bij zonsopgang, voordat de zonnestralen de aarde hadden geraakt, in het teken Maagd.
De bladeren, bloeiende toppen en wortels worden traditioneel gebruikt in de kruidengeneeskunde.
Wat zijn de toepassingen van bijvoet etherische olie?
Omdat bijvoet etherische olie rijk is aan ketonen, valt het onder het farmaceutische monopolie. Volgens artikel D. 4211-1 (gewijzigd bij decreet nr. 2007-1198 van 3 augustus 2007 – art 1 JORF 8 augustus 2007 gecorrigeerd 18 augustus 2007) is bijvoet etherische olie alleen verkrijgbaar op advies van een apotheker of op recept.
Hoe werkt het?
Bijvoet bestaat uit verschillende actieve bestanddelen en onderscheidt zich voornamelijk door de volgende eigenschappen:
- Een overheersende concentratie van 1-8-cineool, kamfer, linalool
- ketonen zoals thujon
- De aanwezigheid van harsen.
- De aanwezigheid van tannines en flavonoïden
- Een aanzienlijk aandeel cumarines zoals schermbloemig
- Sesquiterpene lactonen, waaronder yomogine en vulgarine
Deze plant met zijn vele heilzame eigenschappen wordt over het algemeen aanbevolen om pijnlijke menstruatie te verlichten. De emmenagogene werking is effectief bij de behandeling van menstruele onregelmatigheden bij vrouwen. Het is vooral effectief bij dysmenorroe en amenorroe, omdat het de samentrekkingen van de baarmoeder stimuleert.
Bijvoet wordt vaak aanbevolen voor de behandeling van een breed scala aan gezondheidsproblemen. Het wordt gebruikt om spijsverteringsstoornissen te beheersen, gewrichts- en spierpijn te verlichten, de eetlust op te wekken bij anorexia, spasmen te verlichten,de slaap te verbeteren bij slapeloosheid en darmwormen uit te roeien. Het heeft ook antibacteriële, tonische en diuretische eigenschappen. Met zijn schimmelwerende, antiparasitaire en antibacteriële eigenschappen is deze medicinale plant van onschatbare waarde in de strijd tegen verschillende parasitaire plagen. Het wordt effectief gebruikt om urineweginfecties te bestrijden, neuscatarre te behandelen, luchtwegaandoeningen te verlichten en bronchiale infecties te bestrijden. Als diureticum kan het ook gebruikt worden om oedeem en hoge bloeddruk te behandelen. Het is ook zeer effectief bij het vasthouden van water.
Deze medicinale plant werkt ook als een monoamine oxidase remmer (MAOI). Dit maakt het een potentieel antidepressivum.
Hoe moet het gebruikt worden?
Bijvoet etherische olie wordt voornamelijk gebruikt om te wrijven op delen van het lichaam die pijn doen. Dit kan het gevolg zijn van vermoeidheid, spierspanning of specifieke aandoeningen zoals reuma. Het moet verdund worden metplantaardige olie om huidirritatie te voorkomen. De aanbevolen dosering is een mengsel van 30% essentiële olie en 70% plantaardige olie.
Bij inwendig gebruik is bijvoet effectief bij het verzachten van verschillende gastro-intestinale aandoeningen. Deze omvatten koliek, chronische diarree, viscerale pijn, gevoelens van zwelling en winderigheid. Het heeft ook een stimulerend effect op de afscheiding van maagsap, wat de eetlust bevordert. Het is ook een krachtige vermifuge, die helpt bij het elimineren van darmwormen.
Bij uitwendig gebruik is bijvoet, vooral in ingewreven vorm, zeer effectief bij het verlichten van verschillende kwalen. Het kan effectieve verlichting geven bij buikpijn, pijn op de borst en spierspanning in de onderste ledematen, vooral na zware lichamelijke inspanning. Het is ook een heilzame behandeling voor flebitis en spataderen, het stimuleert de bloedsomloop en maakt het een goede optie voor zware benen.
In de traditionele Chinese geneeskunde blijkt het gebruik van gedroogde bijvoetstokken bij moxibustie zeer nuttig te zijn bij de behandeling van verschillende kwalen.
Tot slot moet worden opgemerkt dat bijvoet nog een aantal andere toepassingen heeft, waaronder het behandelen van epileptische aanvallen en het verdrijven van insectenplagen door de etherische olie te verspreiden.
Wat zijn de contra-indicaties?
Omdat het oestrogeenachtig is, moet bijvoet in een aantal situaties worden vermeden:
- Tijdens de zwangerschap, omdat het het hormonale systeem zou kunnen verstoren.
- In de aanwezigheid van cysten, waar de werking de situatie zou kunnen verergeren.
- Bij mastose, waar de oestrogeenachtige werking ongewenste gevolgen kan hebben.
- Bij hormoonafhankelijke kankers, omdat bijvoet de groei van kankercellen zou kunnen stimuleren.
Zoals bij elke fytotherapeutische behandeling is naleving van de dosering cruciaal. Een overdosis of langdurige kuur van Bijvoet kan schadelijke effecten hebben op de lever en het zenuwstelsel, wat het belang onderstreept van voorzichtig en verstandig gebruik van deze medicinale plant.
Wat zegt het onderzoek?
Wat de belangrijkste eigenschappen betreft, bevestigde een in 2009 gepubliceerd onderzoek van AU Khan en zijn team, dat deels in vitro en deels in vivo werd uitgevoerd, de krampstillende, antidiarree, bronchodilaterende en tracheo-ontspannende effecten van een extract van bijvoet. Bovendien maakte deze studie het mogelijk om, tenminste gedeeltelijk, de onderliggende werkingsmechanismen te onderzoeken, in het bijzonder het anticholinerge effect en calciumantagonisme. Het is belangrijk op te merken dat deze resultaten slechts een eerste onderzoeksfase vertegenwoordigen, maar ze bieden waardevolle inzichten in enkele van de traditionele toepassingen van bijvoet.
Bijvoet: een effectief wapen tegen malaria?
Talrijke studies hebben de doeltreffendheid onderzocht van artemisinine geëxtraheerd uit eenjarige bijvoet (Artemisia annua) bij de behandeling van malaria. De farmaceutische industrie gebruiktartemisininederivaten, zoals artesunaat, bij de productie van medicijnen tegen malaria. Eenjarige bijvoet is een oud bestanddeel van de Traditionele Chinese Geneeskunde farmacopee. Het wordt al eeuwenlang gebruikt om aan malaria gerelateerde koortsen te behandelen.
Plasmodium falciparum is de meest voorkomende parasiet ter wereld en de belangrijkste oorzaak van malaria. De parasiet heeft resistentie ontwikkeld tegen conventionele antimalaria behandelingen, zoals chloroquine. Dit is waar artemisinine van pas komt, omdat het effectief blijft tegen stammen die resistent zijn tegen chloroquine. In 2018 veroorzaakte malaria wereldwijd meer dan 400.000 doden.
Artemisinine is ook aanwezig in bijvoet(Artemisia vulgaris), hoewel er naar deze plant minder wetenschappelijk onderzoek is gedaan. Bestaand onderzoek bevestigt echter de antimalaria-effecten.
Een onderzoek uit 2013 door GS Bamunuarachchi en zijn team valideerde de antiparasitaire activiteit van een extract van Artemisia vulgaris bladeren op een malariamodel in muizen, vergelijkbaar met dat veroorzaakt door Plasmodium falciparum. Het onderzoek toonde ook de afwezigheid van toxiciteit aan, met name op lever-, nier- en hematologisch niveau.
In 2014 voerde hetzelfde team een ander onderzoek uit om de antiparasitaire werkzaamheid van een extract vanArtemisia vulgaris bladeren op een malariamodel bij muizen te beoordelen. Dit keer met een ernstige vorm van de ziekte. De resultaten bevestigden het antiparasitaire effect. Ze benadrukten ook een toename in overleving, een vermindering van de ernstige vormen van de ziekte en de koortswerende activiteit van bijvoet extract. Bovendien waren er verbeteringen in de hematologische afwijkingen geassocieerd met de ziekte, vooral met betrekking tot bloedplaatjes.
Essentiële olie van bijvoet: een antiviraal wapen tegen COVID-19?
Hoewel bijvoet niet rechtstreeks is getest, hebben wetenschappelijke studies zich gericht op deantivirale werkzaamheid van artemisinine. Het doel van dit onderzoek was om de antivirale effecten van artemisinine en zijn derivaten, gebruikt door de farmaceutische industrie, op verschillende DNA- en RNA-virussen te evalueren. Deze virussen waren onder andere humaan cytomegalovirus, humaan herpes simplexvirus, hepatitis B-virus, hepatitis C-virus, humaan immunodeficiëntievirus, Zika-virus en polyomavirus.
Er zijn wetenschappelijke studies gestart om de in vitro effecten van artemisinine en zijn derivaten op SARS-CoV-2, het virus dat verantwoordelijk is voor de Covid-19 pandemie, te beoordelen. Deze aanpak komt voort uit de solide documentatie van de antivirale eigenschappen van artemisinine. Het doel is om een beter inzicht te krijgen in het potentieel van artemisinine als behandeling tegen het coronavirus. De eerste resultaten hebben de in vitro antivirale activiteit van artemisinine en zijn derivaten tegen SARS-CoV-2 bevestigd. Hoewel deze resultaten bemoedigend zijn, blijven ze voorlopig en is verder onderzoek nodig om deze kwestie verder te onderzoeken.
Bijvoet: een bondgenoot in de strijd tegen kanker?
Bijvoet is het onderwerp geweest van talrijke onderzoeken alsmiddel tegen kanker, zowel in vitro als bij diermodellen. Deze studies hebben bijzonder veelbelovende resultaten opgeleverd. Ze hebben antikankereffecten aangetoond op verschillende soorten kankercellen, met name in de dikke darm, lever en longen. Sommige onderliggende mechanismen zijn ook gedeeltelijk geïdentificeerd. Hierdoor is bijvoet een intrigerend onderzoeksgebied geworden voor de ontwikkeling van nieuwe moleculen voor kankertherapie.
Een studie uitgevoerd door G. Lian en zijn team in 2018 bevestigde bijvoorbeeld dat het aanbrengen van een extract van Artemisia vulgaris op dikke darmkankercellen anti-tumor effecten had. Deze effecten manifesteerden zich door inductie van autofagie, onderdrukking van celmigratie en verlies van mitochondriaal membraanpotentieel. De mechanismen convergeren naar een cytotoxisch effect van bijvoet extract op kankercellen.
Hoewel deze resultaten voorlopig zijn, maken ze de weg vrij voor verder onderzoek naar bijvoet als mogelijk middel tegen kanker. Ze suggereren het potentieel als inspiratiebron voor de ontwikkeling van nieuwe therapieën in de oncologie.
Welke historische rol heeft bijvoet door de eeuwen heen gespeeld?
Welke toepassingen had bijvoet in de oudheid?
De geschiedenis van bijvoet is eeuwenoud en diep geworteld in culturen over de hele wereld. Inheems in gematigde streken zoals Europa, Noord-Amerika en Azië, wordt deze kruidachtige plant al erkend sinds de Oudheid. De Galliërs noemden het “ponema “, terwijl de genusnaam een verwijzing is naar Artemis, de Griekse godin van de natuur en de jacht, die geassocieerd wordt met vrouwelijkheid en vrouwenkwesties.
Volgens de legende ontdekte Artemis bijvoet. Ze deelde de plant vervolgens met de centaur Chiron, die haar naar de godin vernoemde. Deze verhalen brengen ons terug naar het begin van de interactie tussen mensen en bijvoet, een verhaal dat duizenden jaren teruggaat en zich blijft ontwikkelen.
Recente ontdekkingen hebben ook nieuw licht geworpen op deze relatie. Er zijn bijvoorbeeld sporen van bijvoet gevonden in de buurt van de site van Lascaux, die dateren van ongeveer 18.000 tot 17.000 v. Chr. Deze ontdekkingen suggereren dat mensen en bijvoet al bijna 20.000 jaar een relatie hebben.
Griekse (Dioscorides in de eerste eeuw) en Arabisch-Perzische (Avicenna in de tiende eeuw) medicijnen vermelden bijvoet voor de behandeling van verschillende kwalen. Deze omvatten hoofdpijn, verkoudheid, coryza en het reguleren van de menstruatie.
Dioscorides en Plinius identificeerden bijvoet met de gewone naam “Artemisia “. De plant wordt vaak geassocieerd met gynaecologische toepassingen. Het werd bijvoorbeeld gebruikt om vrouwen voor te bereiden op de bevalling en om baarmoedersamentrekkingen te bevorderen. Het genoot ook een reputatie voor zijn doeltreffendheid bij de behandeling van urinaire lithiasis en als diureticum.
Zelfs de Romeinse legionairs kenden de voordelen van bijvoet. Ze stopten deze plant in hun schoenen om de vermoeidheid tijdens het lopen te verlichten.
De Chinese medische traditie gebruikte bijvoet ook in de vorm van moxas. Deze stokjes van gedroogde bijvoet werden verbrand in de buurt van de meridianen om de acupunctuurpunten te verwarmen. Deze praktijk wordt moxibustie genoemd.
De geschiedenis van bijvoet is dus een verhaal rijk aan cultuur en traditie. Het blijft nieuwe perspectieven op de voordelen van deze oeroude plant onthullen.
Hoe werd het gebruikt in de Middeleeuwen?
Bijvoet, ook bekend alsvuurkruid, heeft een rijke en diverse gebruiksgeschiedenis in verschillende culturen en tijdperken. Het traditionele gebruik gaat terug tot in de Middeleeuwen en daarna.
In de Middeleeuwen werd bijvoet gebruikt om bronskleurige inkt te maken door aluin en ijzerzouten te mengen. Het werd ook aanbevolen door bekende medici. In de 13e eeuw raadde Ibn al Baytar het aan om duizeligheid te behandelen en als vermifuge.
De naam“vuurkruid” komt van een middeleeuwse traditie waarbij bijvoet in rozenkransen werd gedragen (vaak samen met verbena) tijdens het feest van Sint Jan. Men geloofde dat het kijken door sprays van bijvoet tijdens het dragen van de rozenkrans de ogen en de algemene gezondheid voor het komende jaar zou beschermen. Men geloofde dat het dragen van bijvoet bescherming bood tegen boze geesten, vergif, water, vuur en alle andere vormen van kwaad.
Kruid-aux-centgoûts, een andere naam voor bijvoet, stamt uit de twaalfde eeuw. Hildegard raadde aan om het als groente te koken en beweerde dat het zieke darmen kalmeerde en koude magen verwarmde. Mensen gebruikten de plant ook om zweren en geïnfecteerde en ontstoken wonden te behandelen. Bijvoet werd erkend om zijn gynaecologische en abortieve eigenschappen, zoals deschool van Salerno vermeldde.
Bijvoet had een breed scala aan toepassingen, waaronder profetische rituelen. Mensen gebruikten bijvoet bijvoorbeeld om het gezicht van hun toekomstige verloofde te voorspellen door een takje bijvoet door de vlammen van het midzomervuur te halen. Bijvoet werd ook gebruikt om kristallen bollen te zuiveren en om waarzeggerij te vergemakkelijken.
Kortom, bijvoet heeft de eeuwen overleefd als een plant met vele toepassingen, waaronder medicinaal, magisch en waarzeggerij. Dit weerspiegelt zijn veelzijdigheid en belang in oude culturen.
Wat zeggen we erover in onze moderne tijd?
Het gebruik van bijvoet varieert en heeft een lange geschiedenis in verschillende culturen. Amerikaanse Indianen beschouwen het vaak als een vorm van “salie”. Ze gebruiken het vooral voor spirituele zuivering, om boze geesten en negatieve energieën af te weren.
Van bijvoet wordt ook gezegd dat het eigenschappen heeft die in verband worden gebracht met het opwekken van lucide dromen en astraal reizen. Het roken of consumeren van deze plant voor het slapen gaan zou dromen intensiveren, de controle erover versterken en het makkelijker maken om ze te onthouden. Oude Amerikaanse beschavingen, zoals de Azteken, gebruikten het voor rituele en medicinale doeleinden.
In 18e-eeuws Normandië werd bijvoet gebruikt om wol te verven in “muskus” en “olijf” tinten. Deze plant wekte echter niet veel interesse op bij ververs, met uitzondering van enkele toepassingen in Noord-Europa.
Medicinaal stond bijvoet bekend om zijn stimulerende en krampstillende eigenschappen. De wortel werd sinds de 16e eeuw gebruikt om hysterie en epilepsie te behandelen. Het werd ook gebruikt om de menstruatie op te wekken en chlorose te bestrijden. Beoefenaars zoals Jean Fernel, Zacutus Lusitanus, Simon Paulli en anderen ondersteunden de werkzaamheid van bijvoetwortel tegen epilepsie, vooral tussen de zestiende en achttiende eeuw.
Ondanks tegenstrijdige meningen heeft bijvoet zijn reputatie als plant met vele toepassingen behouden. Vaak in verband gebracht met zuiveringsrituelen, bescherming tegen schadelijke invloeden, het stimuleren van dromen, toepassingen als tinctuur en het gebruik in de traditionele geneeskunde, is bijvoet door de geschiedenis heen erkend als een belangrijke plant voor vrouwen en een effectieve behandeling voor een verscheidenheid aan kwalen.
A découvrir dans la même thématique
Essentiële olie van gewone jeneverbes, een prehistorisch wondermiddel
Gezamenlijke problemen! Welke essentiële oliën gebruiken?
Ceder van Virginia essentiële olie: Gezondheid en sereniteit
Olfactotherapie, de kracht van voelen en de kunst van het voelen
Ylang-ylang etherische olie, bloem van liefde
Le Voile d’Indigo: Het raadsel van de essentiële olie van Indigo