De darmbarrière speelt een cruciale rol in de gezondheid van ons lichaam en regelt wat ons spijsverteringsstelsel binnenkomt en verlaat. Het voorkomt dat ongewenste stoffen het lichaam binnendringen en maakt de opname van essentiële voedingsstoffen mogelijk. Een breuk in deze barrière kan echter leiden tot allerlei gezondheidsproblemen. In dit artikel onderzoeken we de mechanismen van de darmbarrière en hoe deze gezond te houden.
Wat is de darmbarrière?
De darmbarrière is een semi-permeabele structuur die de opname van essentiële voedingsstoffen en de detectie van het immuunsysteem mogelijk maakt. Bovendien voorkomt het de doorgang van pathogene moleculen en bacteriën. Structurele en moleculaire componenten werken samen om deze complexe maar essentiële functie van het maagdarmkanaal te vervullen.
De slijmlaag vormt een zeefachtige structuur over het darmepitheel. Bovendien scheidt het antimicrobiële peptiden(AMP’s) enIgA-moleculen af: dit zijn de immuungevoelige en regulerende eiwitten. De darmepitheelcellen (IEC) vormen een continue monolaag. Dit komt omdat ze nauw met elkaar verbonden zijn door junctionele complexen. De tight junctions bevinden zich aan de apicale zijde van de cellen en regelen het transport van kleine moleculen en ionen. Adhesieverbindingen en desmosomen zorgen voor hechte celverbindingen en helpen de integriteit van de darmbarrière in stand te houden. De lamina propria bevat immuuncellen (bv. T-cellen, B-cellen, macrofagen en dendritische cellen) van het adaptieve en aangeboren immuunsysteem die deelnemen aan de immunologische verdedigingsmechanismen van de darmbarrière.
Wat zijn probiotica?
Probiotica zijn een combinatie van nuttige bacteriën en/of gisten die van nature in uw lichaam leven. Bacteriën worden meestal negatief bekeken, als iets dat je ziek maakt. Er zijn echter twee soorten bacteriën die voortdurend in en op ons lichaam leven: goede en slechte bacteriën. In feite bestaan probiotica uit nuttige bacteriën voor het lichaam. Kortom, deze goede bacteriën helpen ons op vele manieren. Niet in de laatste plaats door de “slechte” bacteriën te bestrijden.
Bovendien maken probiotica deel uit van een grote gemeenschap: het microbioom. Deze gemeenschap bestaat namelijk uit organismen die microben worden genoemd. Kortom, we hebben triljoenen microben op en in het lichaam. Deze microben zijn een combinatie van :
- Bacteriën.
- Schimmels en gisten
- Virussen
- Protozoa
Maar we hebben allemaal ons eigen microbioom.
Goede bacteriën en darmbarrière:
Hoewel de klinische implicaties van probiotica voor het eerst werden belicht in 1954, is de meeste vooruitgang in het probiotisch onderzoek pas de laatste twee decennia geboekt. Daarnaast is het maagdarmkanaal het belangrijkste orgaan waarop het probiotica-onderzoek zich richt. De drie belangrijkste probiotica die in deze studies worden gebruikt zijn Lactobacillus, Bifidobacteriën en Saccharomyces.
Bovendien hebben talrijke studies de voordelen van probiotica voor het darmkanaal aangetoond. Hier is een niet-uitputtende lijst:
- Preventie en verlichting van aspecifieke en onregelmatige klachten van het maagdarmkanaal, bij gezonde mensen.
- Gunstige effecten op ontstekingen en andere aandoeningen die verband houden met ontstekingsziekten van het maag-darmkanaal, Helicobacter pilori infectie of bacteriële overgroei.
- Normalisatie van de stoelgang en de consistentie van de ontlasting bij personen met darmobstructie of prikkelbare darm.
Darmbarrière en SIBO
Gastro-intestinale symptomen die lijken op het prikkelbare darmsyndroom kunnen voorkomen bij patiënten met een overgroei van dunne darmbacteriën of SIBO, aangezien beide aandoeningen soortgelijke problemen in het lichaam veroorzaken. Bovendien kan SIBO ook systemische reacties veroorzaken wanneer de bacteriën ontstekingscytokinen in de darm stimuleren. Deze cytokinen kunnen het darmslijmvlies verstoren, wat leidt tot ontstekingen en een verhoogde permeabiliteit, waardoor voedseldeeltjes en gifstoffen in de bloedbaan kunnen komen en het immuunsysteem verstoren. Lees ons artikel over natuurlijke behandelingen voor SIBO.
Welke invloed hebben onze voeding en levensstijl op de darmfunctie?
Er is steeds meer bewijs voor de rol van een evenwichtige voeding en een gezonde levensstijl op de homeostase van de darmen en de integriteit van de darmbarrière. Ten eerste kunnen de effecten op de barrière direct zijn door het induceren van abrupte schade aan epitheelcellen en intracellulaire signaalreacties. Ten tweede, indirect, door in te werken op de darmmicrobiota.
Dieet:
Natuurlijk is voedsel een belangrijke bron van voedingsstoffen. Ze dienen echter ook als modulator van verschillende fysiologische functies in het spijsverteringskanaal: met name de functie van de darmbarrière. Flavonoïden zijn een voorbeeld van uit planten afkomstige verbindingen die een gunstig effect hebben op de epitheelbarrière. Kortom, ze zijn overvloedig aanwezig in de meeste groenten, fruit, groene en zwarte thee, rode wijn, chocolade en koffie. Niettemin wordt geschat dat de normale inname van flavonoïden door de bevolking onder de drempel voor significante gunstige effecten ligt. Dit suggereert inderdaad de noodzaak van suppletie naast de normale voeding bij gevoelige personen.
De laatste tijd is er veel belangstelling voor industriële levensmiddelenadditieven. Zij worden namelijk in verband gebracht met een disfunctie van de darmbarrière en een toename van immuniteitsgerelateerde ziekten. Tegenwoordig zijn carboxymethylcellulose en polysorbaat-80 twee van de meest gebruikte additieven in de levensmiddelenindustrie. Vermeldenswaard is dat zij op etiketten van levensmiddelen kunnen worden herkend aan hun E-nummer. In feite worden dit soort additieven vaak gebruikt om de kwaliteit van levensmiddelen te verbeteren. Desondanks veroorzaakten zij bij toediening aan proefpersonen in betrekkelijk lage concentraties een vermindering van de slijmdikte, een verhoogd contact van bacteriën met het epitheel, een verhoogde permeabiliteit voor dextranen en een laaggradige ontsteking.
Ten tweede, wat vitaminen, mineralen en sporenelementen betreft: Tekorten aan vitamine D, vitamine A en zink blijken de darmbarrière in gevaar te brengen. Bovendien verhogen ze het risico op infecties en ontstekingen.
Alcohol:
Studies over de effecten van alcoholgebruik op de darmbarrière hebben een consistente toename van de darmpermeabiliteit bij verschillende proefpersonen aangetoond. Van alcohol en zijn belangrijkste metaboliet, acetaldehyde, is vastgesteld dat zij de barrièrefunctie in de dunne en dikke darm verminderen door directe beschadiging van epitheelcellen en door activering van oxidatieve stressreacties. De microbiota is ook een centrale mediator van de effecten van alcohol, aangezien zij betrokken is bij de productie van acetaldehyde via het bacteriële metabolisme. Bovendien is aangetoond dat het normale microbiële evenwicht in de darm wordt aangetast door chronisch alcoholmisbruik (wat leidt tot een toename van Gram-negatieve bacteriën).
Medicatie:
Tegenwoordig staan niet-steroïde ontstekingsremmers bekend om hun nadelige effecten op het maag-darmkanaal. Bovendien worden zij vaak voorgeschreven in combinatie met protonpompremmers (PPI’s): deze verminderen de incidentie van door NSAID’s veroorzaakte maag-darmschade. De combinatie van NSAID’s en PPI’s beschermt echter niet tegen schade aan de dunne en de dikke darm. Het kan zelfs de afzonderlijke effecten van de geneesmiddelen op het darmslijmvlies verergeren.
Opgemerkt zij dat langdurig gebruik van NSAID’s bij meer dan 70% van de patiënten leidt tot ontsteking van de dunne darm. Naast de indirecte effecten van cyclooxygenase-inhibitie wordt aangenomen dat NSAID’s directe schade toebrengen aan het oppervlakte-epitheel. Bovendien ontkoppelen zij de oxidatieve fosforylering in de mitochondriën, wat leidt tot een vermindering van de intracellulaire ATP-productie. Dit leidt tot een ontregeling van actine-myosinecomplexen die de intercellulaire verbindingseiwitten reguleren.
Sigaretten roken:
Over het geheel genomen zijn de huidige bevindingen betreffende het effect van roken op de darmbarrière zeer tegenstrijdig en kunnen zij de uiteenlopende effecten bij IBD niet verklaren. Het potentiële voordeel van roken op de darmbarrière weegt zeker niet op tegen de bekende risico’s. Wij geloven dat roken inderdaad een vernauwend effect kan hebben op de darmbarrière, zoals aangetoond in een simplistisch model zoals Caco-2-cellen, maar dat dit effect in vivo kan worden omgekeerd onder invloed van vele verwarrende elementen, waaronder genetische achtergrond, ziektespecifieke prikkels, darmlokalisatie, type blootstelling aan rook en interactie met immuun- en microbiële factoren.
Stress:
Recente werkzaamheden zijn gericht op door inspanning veroorzaakte stress. Stress als gevolg van inspanning wordt beschouwd als een combinatie van fysieke en psychologische stress. Bijgevolg lijden atleten vaak aan buikaandoeningen die worden veroorzaakt door het vrijkomen van stresshormonen tijdens intense fysieke activiteit. Naast de hierboven beschreven effecten kunnen de herverdeling van de bloedstroom uit de darmen, de stijging van de lichaamstemperatuur en microbiële veranderingen tijdens intense of langdurige fysieke activiteit het loskomen van de tight junctions en ontstekingsreacties bevorderen. Verhoogde permeabiliteit is ook waargenomen bij soldaten die gevechtstraining ondergaan. De routes die ten grondslag liggen aan de verschillende soorten stressoren lijken echter vrij gelijkaardig, maar de omvang van de reacties kan afhangen van de duur van de stimulus, genetica en individuele levenservaringen.
Care & Nature oplossingen om uw darmbarrière dagelijks te verwennen
- Probiotica
- Supplementen gunstig voor de darmen
- Zink
- L-glutamine
- Collageenpeptiden
- Psyllium
- Curcumine
- Berberine
- Vitamine D
- Calcium
- Iron
- Magnesium
- Herstellende slaap.
Bronnen:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8290731/
- shorturl.at/nwBIJ
- shorturl.at/ejxN4
- shorturl.at/dDIKO
- shorturl.at/aikoK
- shorturl.at/fjFW7
- shorturl.at/mvwEQ
