Wat zijn de kenmerken van hysop?

Hysop is een van de mystieke planten uit de oudheid. De naam is afgeleid van het Griekse “azoh” of “heilig kruid”.Hysop werd als heilig kruid beschouwd door de Hebreeën, die het als “zuiverend” beschouwden. Hippocrates, Galen en Dioscorides prezen elk in hun eigen tijd de eigenschappen van deze plant. Het verspreidde zich naar Europa vanaf de 12e eeuw, dankzij de monniken. En laten we niet vergeten dat bijen hyssopbloemen met passie verzamelen… en er heerlijke honing van maken! De essentiële olie wordt gebruikt in likeuren (Chartreuse, Bénédistine).

In de oudheid werd hysop gebruikt om bronchitis en pleuritis te behandelen, maar het was ook een heilig kruid. Hysop wordt in de Bijbel genoemd voor zijn gebruik bij zuiveringsrituelen. In de Middeleeuwen werden de longdeugden van hysop bevestigd. In de 9e eeuw werd hysop gebruikt als fumigans om pestepidemieën te bestrijden. In de 17e eeuw werd het gebruikt om een slijmoplossende siroop te maken tegen hoesten en verschillende infectieuze aandoeningen van de luchtwegen.

Latijnse naam:

• Hyssopus officinalis L.

Botanische familie:

• Lamiaceae

Voortbrengend orgaan:

• Bloeiende bovengrondse delen

Bekend of vermoedelijk werkingsmechanisme:

• Diterpenen zijn bestanddelen die waarschijnlijk actief zijn in de longen (bv. Grindelia grindelic acid, marrubiine van marrubium, aard-ivis, hysop, enz.), marrubiine is een serotonine-antagonist

Een beetje geschiedenis:

• Parfum werd ooit gebruikt om tempels te zuiveren
• Hippocrates raadde het al aan voor bronchiale aandoeningen
• Wijdverbreid gebruikt in de Middeleeuwen, aanbevolen in het “Regimen sanitatis salernitarum” voor longkwalen
• Vulnerarius komt van vulnus -eris wond => vulnerarius = geschikt voor genezing van wonden

Van de oudheid tot vandaag hebben ontelbare mensen belangstelling gehad voor hysop. Afhankelijk van de periode bereikte hysop een hoogtepunt of raakte het uit de gratie en werden de deugden vergeten. Artsen, botanici, astrologen, enz. – velen hebben er iets over te zeggen of opnieuw over te zeggen, soms op een overvloed aan manieren. Maar, zoals het oude gezegde luidt, “iedereen die concurreert met de deugden van hysop weet te veel”.

In de Middeleeuwen viel hysop vooral op door zijn culinaire en medicinale toepassingen. Hysop wordt vaak genoemd in Taillevent’s Viandier en lijkt een van de favoriete planten te zijn geweest van de auteur van de Mesnagier de Paris. Hij stelde onder andere een recept voor met peterselie, salie, foelie en hysop gekruide schapenbonen. Het medicijnkastje staat altijd vol met deze heilzame plant. Het werd gebruikt door enkele van de grootste namen op dit gebied, waaronder Rhazès, die fumigatie aanraadde als antisepticum in tijden van pest. Trotula, uit Salerno, raadde hysop aan: “gebruik voor een verkoudheid wijn of gekookte ysope en gedroogde vijgen”.

“Hysop, met succes, zuivert flegmatici, zegt nog steeds deze beroemde school van de geneeskunde; gekookt met honing, helpt pulmonica; en door een heldere kleur van de teint corrigeert het bleekheid”, de laatste eigenschap overgenomen van Dioscorides, ook overgebracht door Macer Floridus en Albert de Grote, die hysop niet verwaarloosden als een middel voor de luchtwegen (catarre, hoest) en spijsvertering (constipatie, winderigheid, darmparasieten), hysop werd door Dioscorides ook gebruikt om pijn in de tanden en oren te behandelen, maar ze zagen volledig over het hoofd dat hysop ook een oogmiddel was, zoals Hildegarde de Bingen opmerkte. Ze was gevoelig voor de therapeutische werking van hysop op de longen, maar gaf toch de voorkeur aan de werking op de maag en zei dat “hysop nuttiger is voor hen die aan deze ziekte lijden dan voor hen die aan de longen lijden”.

Hildegard besteedde ook veel zorg aan de stembanden van haar nonnenkoor en gebruikte hysop als ze last hadden van heesheid. Tot slot gebruikte ze hysop voor een ziekte die in de Middeleeuwen als een goddelijke straf werd beschouwd: melaatsheid, om de besprenkelingsrituelen in stand te houden.

In de zestiende en zeventiende eeuw, met Matthiole, Tragus, Fuchs, Lobel, Simon Paulli, Schroder en anderen, werden de eerdere recepten voor hysop bestendigd, met bijzondere nadruk op de effectiviteit ervan bij de behandeling van longaandoeningen. Sommigen van hen brachten echter een beetje vernieuwing, ten goede, zoals Paulli, die het nut van hysop prees voor zeer hevige slagen en kneuzingen (zoals paardenhoeven), en ten kwade, met Matthiole, die beweerde dat “hysop de conditie van epileptici verbetert, vooral wanneer het zeven avonden achter elkaar wordt ingenomen”!

Het is dan ook geen verrassing dat we met betrekking tot hysop een aantal zeer bekende namen tegenkomen, zoalsHippocrates, die de plant een remedie gaf voor pleuritis, een longkwaal die het lot van hysop zou bezegelen als een belangrijk middel voor de luchtwegen, een deugd die zou worden uitgebreid naar longontstekingen, hardnekkige hoestbuien en bronchiale catarre. Het bewijs is overduidelijk: hysop zuivert de longen van vocht en verwijdert bovendien parasieten uit de darmen.

Maar of dit de hysop is die we kennen, is nog maar de vraag. de Franse botanicus Joseph Pitton de Tournefort (1656-1708) zei: “Helaas,” riep hij uit, “het zou beter zijn om te zeggen dat hysop misschien wel bij niemand bekend is”, en bekritiseerde daarmee onomwonden de hiaten in de beschrijving van de planten waarover in de Oudheid werd gesproken, of beter gezegd, waarover niet werd gesproken, volgens het principe van satis notum.

Hoewel het botanische portret van hysop ontbreekt in de Materia medica, is het toch mogelijk om een trouwe therapeutische figuur te herkennen in de passage die volgt: “Het heeft de deugd van drogen en verwarmen. Gekookt met vijgen, water, honing en wijnruit en dan gedronken, helpt het bij longaandoeningen, oude hoest, benauwdheid, catarre en astma. Het doodt lichaamswormen […]

Het wordt gegeten met geplette verse vijgen om de maag los te maken […] Het geeft een goede teint […] Toegepast met heet water [noot van de redacteur: in de vorm van een afkooksel], verwijdert het kneuzingen veroorzaakt door slagen […] Een afkooksel van hysop gemaakt met azijn (gegorgeld) verwijdert kiespijn. De damp van ditzelfde aftreksel […] verhelpt oorontstekingen”. Dit alles is zeer bewonderenswaardig en vormt een waardevolle maatstaf.

De Latijnen maakten ook veel gebruik van hysop, als arts(Scribonius Largus), landbouwkundige (Columella) of gastronoom(Apicius). In de keuken maakte hysop, bekend als aromatisch middel, deel uit van de Romeinse muria, een mengsel van peterselie, saffraan, dille, gember, lavas, peper en zout.

Maar het Griekse hyssôpos en het Latijnse hyssopus verraden een oosterse oorsprong. Beide termen lijken te zijn geïnspireerd door het Arabische azzof, “heilige plant”, en het Hebreeuwse esobh, de al even heilige en helende plant van de Hebreeuwse Nehemia. Het is deze esobh die in de Bijbel wordt genoemd, met name inExodus (XII, 22). Het bloed wordt bewaard van het offer van een lam: “Je zult een tros hysop nemen en die dopen in het bloed dat in een bekken is, en je zult het bloed dat in het bekken is over de bovendorpel en de twee deurposten sprenkelen; niemand van jullie mag de deur van je huis verlaten tot de ochtend”.

Dit was om bescherming tegen de “vernietiger” te verzekeren en om de tiende plaag van Egypte te voorkomen, namelijk de dood van pasgeboren baby’s. Wat betreft het vlees van het lam, “zij zullen het eten met ongezuurd brood en bittere kruiden”. Deze bittere kruiden maken nog steeds deel uit van de Joodse Pesachmaaltijd, door middel van één van de gerechten, maror. Dit is geen hysop, maar onder andere mierikswortel. Tijdens dezelfde maaltijd wordt hysop ook gebruikt in karpas. Dit is een gerecht op smaak gebracht met dit kruid: “de karpas wordt geweekt in gezouten water als smaakmaker. Alle volkeren erkenden al heel vroeg de antiseptische eigenschappen van zout. Het wordt vaak gebruikt in exorcismes om duivels te verdrijven. Hier symboliseert het zoute water de tranen die in Egypte werden vergoten.

Opnieuw zien we dat hysop een jager is die slechte humeuren en ongedierte verdrijft, maar ook ongepaste emoties en gevoelens.
Zoals vaak het geval is, flirten liturgische gebruiken met magie zodra ze in de wereldse wereld terechtkomen. “Zijn kleine, boomachtige silhouet werd gezien als een miniatuurboom, een samenvatting van de plantenwereld, een offer aan God in een klein volume van zijn hele schepping. Het is altijd gebruikt om glanzend water te sprenkelen op offers, offers en zelfs mensen die gezuiverd moesten worden.

Magie gebruikt het om elke aanwezigheid af te weren die vijandig staat tegenover het werk dat gedaan moet worden. Want als we de traditie mogen geloven, verafschuwt het demonen”. Dit zijn praktijken die al heel lang bestaan, sinds Jean-Baptiste Porta aanraadde om hysop te snuiven om liefdesspreuken af te weren, en meer recentelijk, in de 19e eeuw, oogstten dorpsvrouwen in de provincie Palermo hysop op 25 april, “een conserveringsmiddel dat het boze oog en andere magische invloeden uit het huis weghoudt”.

Hysop en traditionele Chinese geneeskunde

Dr. Cazin vatte samen wat de traditionele Chinese geneeskunde over hysop te zeggen heeft: “Hysop kan nuttig zijn in alle gevallen waarin de levensfuncties gestimuleerd moeten worden”. En de traditionele Chinese geneeskunde bevestigt het: deze plant is een energietonicum voor de meeste meridianen. Erika Laïs stelt dat “hysop de maag en het spijsverteringskanaal versterkt, evenals de longen en het hele ademhalingssysteem”. Uit deze ene zin komen drie meridianen naar voren: het Long / Dikke Darm paar, verbonden met het Metaal element, en de Maag meridiaan, beheerst door de Aarde. Elk van deze meridianen wordt beïnvloed door fysiologische stoornissen:

• Long: longaandoeningen (hoesten, bronchitis, astma, verkoudheid, rillingen, stemstoornissen), huidaandoeningen (eczeem, dermatitis), verstoring van het immuunsysteem.
• Dikke darm: darmstoornissen (constipatie, buikpijn), huidaandoeningen (eczeem, dermatitis).
• Maag: spijsverteringsproblemen, maagpijn, onvermogen.

Laten we nu eens kijken naar de psychologische en emotionele verstoringen die veroorzaakt kunnen worden door het slecht functioneren van deze drie meridianen:

• De dikke darm is een uitscheidingsmeridiaan, hij elimineert. Onder normale omstandigheden vermijdt hij stasis. Met andere woorden, toestanden van onderdrukte stress en spanning. In deze gevallen zijn we niet in staat om ballast los te laten. Hysop is interessant omdat het gevoelens van angst en nervositeit wegneemt. Dankzij hysop herwint deze meridiaan zijn twee belangrijkste krachten: ontspanning en verwennerij.
• De longmeridiaan regelt de uitwisseling tussen de omringende wereld en onze eigen innerlijke wereld. Hij speelt de rol van een luchtsluis en laat alleen binnen wat we nodig hebben. De lucht die we inademen filtert bijvoorbeeld pollen, stof, microben, enzovoort. Dus als deze meridiaan goed werkt, ben je in staat om je krachtig te verzetten tegen de inmenging van mensen die te nieuwsgierig zijn, door strikte grenzen te stellen aan wat je wel en niet wilt in relatie tot deze menigte die maar al te graag bij je binnenvalt als je ooit je waakzaamheid laat verslappen. En dat gebeurt. Als bijvoorbeeld het immuunsysteem – ons verdedigingssysteem tegen de buitenwereld – verstoord is, is infectie gegarandeerd. Hetzelfde geldt voor een gebrek aan wilskracht, moed of adem. Je kunt jezelf niet meer verdedigen, je kunt je niet meer weren tegen indringers, tegen die duivelse mensen die het op jou gemunt hebben, of tegen je tijd en/of geld, onder andere. Grenzen worden verbroken, we voelen ons niet langer ‘heel’, dat wil zeggen integer, en de indringers, als vulgaire microben die niettemin gevaarlijk zijn, dringen binnen in onze diepste, heilige en symbolische gebieden. Ieder mens is zijn eigen kerk, zijn eigen plaats van aanbidding en het is zijn plicht om geen ontheiliger binnen te laten. Als je ooit het gevoel hebt dat je twijfelt op een van deze punten, treuzel dan niet. Gebruik hysop om de longmeridiaan weer op te blazen. Ten eerste omdat het tonisch en immuunstimulerend is en geweldige anti-infectieuze eigenschappen heeft. Dus als het infectiewerend is, is het ook infectiewerend.
• De longmeridiaan is zonder twijfel de meridiaan waarvoor hysop het meest nuttig is. Dit is veel minder het geval voor de Maagmeridiaan, die slechts van secundair belang is. De sterke punten van deze meridiaan zijn overvloed en rust. Somatisatie in de maag kan een teken zijn dat de Maagmeridiaan schade oploopt. Dit kan zich uiten in ervaringen op het gebied van emoties en gevoelens. In zulke gevallen voel je je overweldigd, niet in staat om iets af te maken waar je aan begonnen bent. Zo erg zelfs dat het een obsessie wordt die kan overgaan in een delirium. In dit stadium heeft het geen zin om jezelf te forceren – het is zinloos. Je kunt beter hysop gebruiken. Als regulator van het centrale zenuwstelsel zal het alles weer op orde brengen.

Hysop en medische astrologie

VolgensHenri Corneille Agrippa is hysop een re, en volgens Anne Osmont wordt het gedomineerd door Jupiter. Laten we eens kijken wie er gelijk heeft.
Kreeft, het teken van Water, is afhankelijk van de werking van de Maan en doet er goed aan om warme hysop te gebruiken. De kleuren die geassocieerd worden met de Maan, zoals heel lichtblauw en nachtblauw, lijken een aanwijzing te zijn. Het is echter vooral Jupiter die het meest doet denken aan de kleur van hysopbloemen.

Kreeft domineert de borst en de maag, wat herinnert aan twee van de meridianen die we eerder hebben besproken. Inwoners van Kreeft zijn daarom gevoelig voor spijsverteringsstoornissen, waarvoor hysop wordt aanbevolen. Des te meer als je bedenkt dat de Maan de neiging heeft om te parasiteren op het darmkanaal. Wat de luchtwegen betreft, zijn de longen van Kreeft enigszins kwetsbaar (astma, hoesten, overmatig slijm) en zijn ze gevoelig voor kou. Dit alles draagt bij aan de maanwaarde, die een rol speelt bij andere aandoeningen die Kanker treffen: depressie, asthenie, neurasthenie, hypotensie.

De Jupiterster beïnvloedt twee dierenriemtekens, Boogschutter en Vissen. Boogschutter, een vuurteken dat vatbaar is voor hoge bloeddruk, heeft niets aan hysop. Hysop werkt hypertensief en moet daarom worden vermeden. Voor het andere waterteken, Vissen, is deze plant daarentegen wel heilzaam. Dit teken wordt gekenmerkt door kwetsbare luchtwegen en darmen. Het is gevoelig voor ademhalingsallergieën (hysop is anti-astmatisch) en kan moeilijk slikken. Het gevolg is verstopping van de luchtwegen door onvoldoende afscheiding, verkoudheid, catarre, enz. Tot slot staat het teken Vissen bekend om bloedarmoede, neurasthenie en depressieve toestanden, waarvoor hysop kan worden gebruikt.

Kortom, hysop is net zo goed een maanplant als een Jupiterplant (met uitzondering van Boogschutter).

Hysop heeft een aangename geur wanneer de bladeren zachtjes worden verkreukeld en roept een honingzoete geur op vermengd met peper. Hun droge, dorre, hete, bittere en scherpe smaak doet enigszins denken aan de grond waarin deze planten gedijen.

Volgens decreet nr. 2007-1198 moeten etherische oliën van lijst B op recept worden geleverd. Deze essentiële oliën zijn alleen beschikbaar voor de farmaceutische industrie. De reden hiervoor is dat hun mogelijke ongewenste effecten (neurotoxiciteit, bijtende werking, enz.) zwaarder wegen dan de verwachte voordelen.