Hoofdpijn is pijn in de schedelstreek. Het is een van de meest voorkomende redenen om een arts te raadplegen. Hoofdpijn, ook bekend als “hoofdpijn” of “cefalalgie”, heeft een grote verscheidenheid aan oorzaken, van verschillende ernst (schedeltrauma, hypertensieve crisis, beroerte, inname van bepaalde medicijnen, enz.) Ze worden vooral veroorzaakt door de activering van pijngevoelige receptoren.
Hoofdpijn” is de algemene naam voor alle pijn in het hoofd. Hoofdpijn komt voor bij uiteenlopende aandoeningen zoals hersenvliesontsteking, tyfus, hersentumoren, hoge bloeddruk enzovoort. Sommige vormen van hoofdpijn hebben een speciale naam gekregen vanwege hun specifieke kenmerken, zoals migraine. Er zijn twee hoofdtypen hoofdpijn.
Hoe werkt hoofdpijn?
De International Classification of Headache Disorders (ICC), opgesteld door de International Headache Society (IHS), classificeert voornamelijk hoofdpijn. De SIC heeft ook een tweede editie van deze classificatie gepubliceerd, die is goedgekeurd door deWereldgezondheidsorganisatie (WHO). In de loop der jaren zijn er ook alternatieve classificatiesystemen ontstaan. De eerste hiervan, gepubliceerd in 1951, bood een eerste perspectief op de classificatie van hoofdpijn. Later, in 1962, ontwikkelde het National Institutes of Health zijn eigen classificatiesysteem.
Epidemiologie
Hoofdpijn, gewoonlijk hoofdpijn genoemd, is wereldwijd een wijdverspreid gezondheidsprobleem. Ongeveer 47% van de volwassenen heeft minstens één keer per jaar last van gewone hoofdpijn. Van deze volwassenen geeft meer dan 10% aan last te hebben van migraine. Tussen 1,7% en 4% van de volwassen wereldbevolking heeft last van aanhoudende hoofdpijn, die minstens 15 dagen per maand voorkomt.
Er moet worden benadrukt dat de overgrote meerderheid van de hoofdpijnen, die als primaire hoofdpijn worden geclassificeerd, goedaardig zijn. Deze primaire hoofdpijnen omvatten types zoals chronische spanningshoofdpijn, gemengde hoofdpijn (een combinatie van migraine en spanningshoofdpijn) en andere vormen van hoofdpijn. Ze worden niet veroorzaakt door een onderliggende pathologie. Secundaire hoofdpijn daarentegen houdt verband met lokale aandoeningen, zoals meningeale tumoren.
De aard van hoofdpijn is complex. De hersenen zelf hebben geen pijnreceptoren. In plaats daarvan wordt pijn waargenomen door andere structuren in het hoofd, waaronder bloedvaten, spieren, zenuwen in de nek, het gezicht en de hoofdhuid en het hersenvlies. Wanneer de druk toeneemt, zoals bij hersentumoren of bloedingen, is pijn het gevolg van deze drukverhoging, die pijngevoelige structuren aantast.
Hoofdpijn is een grote last voor mensen die eraan lijden. Ze kunnen persoonlijk leed veroorzaken, de levenskwaliteit aantasten en financiële gevolgen hebben. Chronische hoofdpijn, met zijn herhaalde aanvallen, kan het dagelijkse, sociale en professionele leven verstoren en het risico op het ontwikkelen van andere aandoeningen zoals angst en depressie verhogen.
Classificatie
De International Classification of Headache Disorders (ICC), ontwikkeld door de International Headache Society, is een hiërarchische classificatie van hoofdpijnaandoeningen met als doel operationele diagnostische criteria te bieden voor hoofdpijnaandoeningen. De eerste versie, de ICC-1, werd gepubliceerd in 1988, terwijl de huidige herziening, de ICC-2, werd gepubliceerd in 2004.
Deze classificatie is gebaseerd op het gebruik van numerieke codes en omvat 13 hoofdpijngroepen. Hiervan worden er vier geclassificeerd als primaire hoofdpijn, terwijl de groepen 5 tot en met 12 worden beschouwd als secundaire hoofdpijn, waarbij de laatste twee groepen andere soorten hoofdpijn omvatten.
Volgens de ICC-2 omvat primaire hoofdpijn bekende typen zoals migraine, spanningshoofdpijn, angina pectoris facialis en chronische dagelijkse hoofdpijn. Daarnaast classificeert het als primaire hoofdpijn hoofdpijn die geassocieerd wordt met specifieke activiteiten zoals hoesten, inspanning en coïtus, evenals chronische aanhoudende hoofdpijn, waaronder hypnische slaapgerelateerde hoofdpijn.
Secundaire hoofdpijn daarentegen wordt geclassificeerd op basis van de onderliggende oorzaak in plaats van de symptomen. Volgens de ICC-2 kan secundaire hoofdpijn het gevolg zijn van verschillende factoren, waaronder hoofdtrauma, intracerebrale bloeding, cerebrovasculaire aandoeningen zoals beroerte, vasculaire malformatie of arteritis. Ze kan ook veroorzaakt worden door niet-vasculaire intracraniële aandoeningen, medicijnintoxicatie, infectie, hemostasestoornissen, gezichtsbeschadiging of mentale stoornissen zoals somatisatie of psychotische stoornissen.
Primaire hoofdpijn
Primaire hoofdpijn is hoofdpijn die niet het gevolg is van een andere ziekte. Ze omvatten migraine, spanningshoofdpijn en hoofdpijn van Horton. Migraine wordt gekenmerkt door pulserende, vaak eenzijdige pijn die gepaard kan gaan met misselijkheid en gevoeligheid voor licht en geluid. Spanningshoofdpijn, de meest voorkomende, veroorzaakt een constante, drukkende pijn rond het hoofd. De hoofdpijn van Horton daarentegen komt minder vaak voor maar is erg pijnlijk, met intense pijn rond één oog. De behandeling varieert afhankelijk van het type primaire hoofdpijn en kan bestaan uit medicatie, veranderingen in levensstijl en ontspanningstechnieken. Deze hoofdpijn kan een aanzienlijke impact hebben op de levenskwaliteit van de getroffenen.
Spanningshoofdpijn
Spanningshoofdpijn, beter bekend als spanningshoofdpijn, is een veel voorkomende vorm van hoofdpijn die wordt gekenmerkt door een kloppende, matige, niet-pulserende pijn. Deze pijn geeft de indruk dat het hoofd in een bankschroef wordt geperst. Deze hoofdpijn kan episodisch of chronisch zijn en meer dan 15 dagen per maand aanhouden. Ze treedt meestal op aan het einde van de dag, vaak als reactie op stress of vermoeidheid, maar wordt meestal niet geassocieerd met een onderliggend letsel.
De pijn is continu, matig en diffuus, zonder pulsaties, en geeft een gevoel van bilaterale druk op de schedel. De pijn gaat niet gepaard met misselijkheid of braken. De hoofdpijn verergert niet bij fysieke inspanning, maar kan intenser worden tijdens perioden van stress en afnemen tijdens perioden van ontspanning. De pijn wordt vaak geassocieerd met een gevoel van een leeg hoofd, met concentratieproblemen of juist met een zwaar gevoel. De pijn wordt vaak in verband gebracht met angst en verkramping van de nekspieren.
Deze hoofdpijn komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, met een overwicht bij tienermeisjes en jonge volwassenen. Ze kan worden veroorzaakt door een combinatie van factoren, waaronder stress, spanning in de nekspieren, psychologische problemen en zelfs trauma’s uit het verleden. Daarnaast kan overmatig gebruik van pijnstillers leiden tot rebound hoofdpijn, een fenomeen waarbij verhoogde doses medicatie leiden tot afhankelijkheid.
De behandeling van spanningshoofdpijn kan gepaard gaan met het gebruik van psychotrope medicijnen, zoals antidepressiva en anti-epileptica, om de pijn te verlichten. Psychotherapie, met name gedragstherapieën, kunnen helpen bij het identificeren van uitlokkende factoren en het verbeteren van stressmanagement. Alternatieve benaderingen zoals acupunctuur, fysiotherapie en hypnose kunnen ook nuttig zijn.
Vasculaire angina in het gezicht
Facial vascular angina (FVA), ook bekend onder verschillende namen zoals Horton’s headache, is een zeldzame aandoening die voornamelijk mannen treft (6 mannen voor elke vrouw). Het uit zich als aanvallen van intense, eenzijdige pijn rond één oog, vaak gepaard met roodheid van het oog, traanvorming, verstopte neus en soms ptosis (hangend ooglid). Deze aanvallen duren tussen 15 en 180 minuten en kunnen tot 8 keer per dag voorkomen.
AVF’s zijn primaire hoofdpijnen van neurovasculaire oorsprong, zonder bekende organische oorzaak. De diagnose is gebaseerd op klinisch onderzoek en, indien nodig, MRI van de hersenen om andere pathologieën uit te sluiten. Ze kan episodisch of chronisch zijn, met terugkerende aanvallen.
De behandeling voor AVF-aanvallen bestaat uitzuurstofinhalatie ofsumatriptan-injecties. Om herhaling te voorkomen, gebruiken artsen vaak verapamil. In resistente gevallen kunnen ze ook een niet-medicamenteuze behandeling overwegen, zoals stimulatie van de achterhoofdszenuw of transcutane neurostimulatie.
Factoren zoals alcoholgebruik of een onregelmatig slaappatroon kunnen aanvallen in de hand werken. Gevoeligheid voor licht en geluid komt vaak voor tijdens aanvallen. In sommige gevallen kan de intensiteit van de pijn leiden tot zelfmoordgedachten.
AVF is een ernstige aandoening die vaak ondergediagnosticeerd wordt. Het vereist de juiste medische behandeling om patiënten te verlossen van de meest intense pijn die de geneeskunde kent.
Migraine
Dit is chronische, frequente en invaliderende hoofdpijn die begint tussen de leeftijd van 10 en 40 jaar. De ziekte komt meestal voor in families en is van neurovasculaire oorsprong, met pijnlijke ontsteking van de schedelvaten. De overgrote meerderheid van de migrainepatiënten zijn vrouwen. Migraine begint in de puberteit. Daarna treedt het op tijdens de menstruatie (catameniale migraine).
Het woord migraine verwijst eigenlijk naar een syndroom dat wordt gekenmerkt door hevige hoofdpijn, meestal eenzijdig, die gepaard kan gaan met diepe malaise, misselijkheid en soms braken. Neurologische tekenen (of aura), zoals scotomen, kunnen de migraineaanval voorafgaan of begeleiden. De primaire oorzaak is een disfunctie in de vasomotriciteit van de takken van de externe halsslagader, die verwijden.
Als de aanval gepaard gaat met neurologische symptomen, spreekt men van begeleide migraine. Als de migraine “eenvoudig” is, zonder bijkomende neurologische symptomen, wordt het een gewone migraine genoemd.
Veel mensen hebben last van oogmigraine, d.w.z. migraine die gepaard gaat met abnormale visuele symptomen, waarvan de meest beschreven scintillerende scotomen zijn. Sommige ernstigere gevallen kunnen leiden tot echte verlamming van alle spieren die afhankelijk zijn van de gemeenschappelijke oogmotorische zenuwen (gelukkig van voorbijgaande aard). Dit is ophthalmoplegische migraine.
Het is daarom belangrijk voor een migrainepatiënt om de veroorzaker(s) te identificeren. Specifieke factoren activeren dehypothalamus. De hypothalamus reageert door de nervus trigeminus te stimuleren, die verantwoordelijk is voor deinnervatie van een groot deel van het gezicht. De trigeminusuiteinden geven neuropeptiden vrij die verantwoordelijk zijn voor vaatverwijding en ontsteking, wat zich vertaalt in pijnboodschappen.
Er zijn twee soorten migraine: migraine zonder aura en migraine met aura.
Secundaire hoofdpijn
Secundaire hoofdpijn is symptomatisch voor een specifieke oorzaak, die neurologisch, KNO- of oogheelkundig kan zijn, of een algemeen probleem. De verschillende etiologieën omvatten ernstige aandoeningen zoals subarachnoïdale bloeding of meningitis . Deze pathologieën vereisen dringende behandeling en systematisch aanvullend onderzoek.
In de praktijk is het cruciaal om elke acute en ongewone hoofdpijn als secundair te beschouwen tot het tegendeel bewezen is. Er is dan dringend onderzoek nodig. Het karakteristieke begin, plotseling of progressief, is een leidraad voor verschillende mogelijke etiologieën:
- Elke plotselinge hoofdpijn suggereert een subarachnoïdale bloeding tot het tegendeel bewezen is.
- Elke progressieve hoofdpijn suggereert een intracranieel hypertensie syndroom tot het tegendeel bewezen is.
- Bijkoortsachtige hoofdpijn wordt meningitis vermoed tot het tegendeel bewezen is.
Deafwezigheid van geassocieerde symptomen en een normaal klinisch onderzoek mogen verder onderzoek niet vertragen als de hoofdpijn recent, ongewoon of aanhoudend is. Plotselinge hoofdpijn kan wijzen op een vasculaire of niet-vasculaire oorzaak en vereist verder onderzoek.
Specifieke oorzaken zijn onder andere :
- Subarachnoïdale bloeding: Veroorzaakt 10-30% van de plotselinge hoofdpijn, vaak als gevolg van het scheuren van een intracranieel aneurysma. De diagnose is gebaseerd op CT van de hersenen en angioscan.
- Reversibel cerebraal vasoconstrictiesyndroom: Mogelijk verantwoordelijk voor 10-45% van de donderslag bij hoofdpijn op spoedeisende hulpafdelingen. Wordt gekenmerkt door vasoconstrictie van de cerebrale slagaders.
- Zeldzame oorzaken van plotseling optredende hoofdpijn: Andere intracraniële bloedingen, herseninfarcten, tumoren, acute sinusitis of pathologieën die een normale CT-scan geven. Deze omvatten cervicale dissecties, cerebrale veneuze trombose (CVT) of reversibele posterieure encefalopathie.
- Meningitis en meningoencefalitis: Belangrijk om te overwegen bij de aanwezigheid van febriele hoofdpijn met meningeaal syndroom.
- Intracraniële hypertensie en intracraniële hypotensie syndromen: Deze aandoeningen vereisen speciale aandacht. Intracraniële hypertensie kan symptomatisch of idiopathisch zijn. Intracraniële hypotensie kan optreden na een ruggenprik of spontaan optreden.
- Andere oorzaken: zoals de ziekte van Horton, oogheelkundige en KNO-aandoeningen, koolmonoxidevergiftiging, pijnlijke craniale neuropathieën of posttraumatische hoofdpijn of hoofdpijn gerelateerd aan een intracraniële aandoening.
Het is van vitaal belang om deze mogelijk ernstige secundaire hoofdpijn te identificeren en snel te behandelen.
Natuurgeneeskundig advies om hoofdpijnaanvallen te beperken
Hoofdpijnpreventie is mogelijk en aanbevolen, vooral als :
- Hoofdpijn vaak voorkomt.
- Ze niet reageren op de gebruikelijke behandelingen en stressbeheersingsmaatregelen.
- Ze erg vervelend worden en overmatig gebruik van pijnstillers vereisen (meer dan 2 of 3 keer per week).
Preventieve basismaatregelen zijn onder andere :
- Verminderen van stress.
- Verminderen van alcoholgebruik.
- Regelmatige lichaamsbeweging zoals zwemmen of wandelen.
- Ergonomische werkplekken om de spanning op de nekspieren te verminderen.
- Gebruik van bepaalde preventieve medicijnen.
- Stoffen zoals alcohol, tabak, chocolade, vleeswaren en gefermenteerde kazen vermijden
- Sla geen maaltijden over.
- Blijf uit de buurt van sterke geuren, intens licht en klimaatschommelingen.
- Beheer emoties zoals angst, vrees, woede en conflicten.
Slapen:
- Slaapgebrek kan hoofdpijn veroorzaken.
- Zorg voor een regelmatig slaapschema.
- Houd in het weekend een vergelijkbare routine aan.
- Vermijd schermen ten minste 1 uur voor het slapengaan en houd ze uit de slaapkamer.
Blijfgehydrateerd:
- Beperk cafeïne en geef de voorkeur aan water boven gekleurde of suikerhoudende dranken.
- Vermijd alcohol.
Voeding:
- Eet op vaste tijden, vermijd het overslaan van maaltijden.
- Bepaalde voedingsmiddelen kunnen migraine uitlokken, zoals chocolade, kaas, gerookt of geconserveerd vlees, sojasaus, chips, bereide gerechten en bepaalde vruchten (citrusvruchten, bananen, avocado’s).
Lichamelijke activiteit:
- Doe dagelijks aan lichaamsbeweging.
- Sport als gezin.
Ontspanning:
- Beheers angst- en stemmingsstoornissen.
- Kies voor ontspannende activiteiten voor het slapengaan en vermijd felle schermen.
Houd een dagboek bij:
- Noteer je symptomen, activiteiten, slaappatronen en eetgewoonten om triggers te identificeren.
- Neem ook besmettelijke episodes op, die ook als triggers worden erkend.
Medicatie:
- Bepaalde medicijnen kunnen hoofdpijn veroorzaken. Bespreek dit met je arts of apotheker.
- In het geval van migraine met aura moeten bepaalde medicijnen worden vermeden. Vermeld uw geschiedenis van hoofdpijn voordat u met hormonale anticonceptie begint.
Welke planten kan ik het beste gebruiken tegen hoofdpijn?
- Essentiële olievan pepermunt: In het geval van migraine, pure lokale toepassing op het voorhoofd, oorlellen, slapen en nek, elke 5 minuten herhaald gedurende 20 minuten, resulteert in een totale verbetering in 95% van de gevallen.
- Veldesdoorn knopmaceraat: Veldesdoorn is werkzaam bij hoofdpijn en duizeligheid als gevolg van angstneurose.
- Desmodium EPS, Eschscholtzia EPS, Fumitory EPS, Willow EPS: Deze planten zijn geïndiceerd voor migraine vanwege hun pijnstillende werking.
- Zwarte radijs PES: Zwarte radijs is over het algemeen geïndiceerd bij hepatische migraine.
- Homeopathische verdunning van Belladonna: De homeopathische indicatie voor deze plant is congestieve arteriële hypertensie met bonzende hoofdpijn.
- Homeopathische verdunning van Ményanthe: De homeopathische indicatie voor deze plant is hoofdpijn of cervicale neuralgie verbeterd door druk, vergezeld van intense kou; de patiënt is niet in staat om op te warmen zolang de migraine duurt.
- Feverfew EPS: De werkzaamheid van feverfew bij catameniale migraine lijkt al sinds de oudheid bekend te zijn, maar pas in de jaren 1980 werd dit door Murphy bevestigd in een dubbelblind onderzoek.
In 1997 maten Murch en zijn team het melatoninegehalte in de groene bladeren van moederkruid. Ze vonden hoge niveaus, wat eerdere studies bevestigde. Dit werk benadrukt de heilzame rol van melatonine bij mensen die lijden aan migraine zonder aura.
Feverfew heeft anti-migraine eigenschappen. Het remt de aggregatie van bloedplaatjes en de afgifte van serotonine veroorzaakt door ADP of adrenaline. Dit zou de effectiviteit tegen migraine kunnen verklaren. De werkzame stof, parthenolide, werkt in op het trigeminus vasculaire systeem.
Deze plant blokkeert ook de afgifte van TNF-α, gemedieerd door lipopolysacchariden, en onderdrukt CCL2 (monocyt chemoattractant protein l of MCP-I). Deze mechanismen zijn waarschijnlijk de belangrijkste cellulaire doelwitten voor de anti-migraine effecten van moederkruid.
A découvrir dans la même thématique
Leef je menopauze natuurlijk goed
Magnesiumchloride, simpel, goedkoop en effectief!
Dieet- en overgewichtmanagement bij obesitas
Staar centraal in nieuw alternatief onderzoek
Libidostoornissen vanuit natuurgeneeskundig oogpunt
De voordelen van honing, propolis en koninginnengelei voor onze gezondheid