Moeten we echt vis eten ?

Vis eten is in principe niet slecht voor je gezondheid, maar in de loop der jaren hebben steeds meer onderzoeken aangetoond dat door overbevissing en de grote hoeveelheid plastic in onze zeeën, vis steeds meer ongezonde giftige stoffen bevat.

Giftige stoffen in vis

Sommige vissoorten kunnen veel kwik en andere giftige stoffen bevatten. Regelmatige consumptie van deze vissoorten kan leiden tot een ophoping van zware metalen in het lichaam, wat een gezondheidsrisico kan vormen, vooral voor zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven en kinderen.

Verontreinigd visvlees

• Kwik is een natuurlijk element dat in kleine hoeveelheden in het milieu voorkomt. Vissen absorberen het uit het water via de voedselketen. Het kan echter in het milieu terechtkomen door menselijke activiteiten, met name industriële emissies, kolenverbranding en afvalverwijdering.
• Vissen kunnen ook verontreinigd worden door andere milieuverontreinigende stoffen zoals polychloorbifenylen (PCB’s) en dioxines.

PCB’s zijn een groep chemische verbindingen die moeilijk afbreekbaar zijn en zich kunnen ophopen in het milieu. Ze zijn zeer stabiel en resistent tegen chemicaliën. Dioxines behoren tot de giftigste chemische verbindingen in het milieu. Het is een groep organische verbindingen die bijproducten zijn van bepaalde industriële processen, afvalverbranding en andere verbrandingsprocessen.

Langdurige blootstelling aan PCB’s en dioxines kan leiden tot gezondheidsproblemen zoals leverschade, een veranderd immuunsysteem, neurologische aandoeningen en problemen met de voortplanting.

Overbevissing

Overbevissing van visbestanden in de wereldoceanen heeft geleid tot een dramatische afname van veel vissoorten. Overbevissing kan ecosystemen vernietigen en hele vispopulaties in gevaar brengen. De consumptie van overbeviste soorten kan het probleem verergeren en het duurzame beheer van mariene hulpbronnen in gevaar brengen.

Vandaag de dag wordt 33% van de zeeën al overbevist en wordt 60% ernstig bedreigd. Slechts 7% van de zeeën wordt onderbevist.

De plaag van de bijvangst

Het type bijvangst hangt af van de vismethode: dolfijnen, bruinvissen en grote walvisachtigen sterven in netten, vogels sterven bij het vissen met beuglijnen, terwijl bodemsleepnetten hele mariene ecosystemen vernietigen. Naar schatting sterven elk jaar ongeveer 100 miljoen haaien en roggen als bijvangst. Vooral dolfijnen en haaien sterven in de tonijnvisserij. En omdat ze zich niet meer uit de netten kunnen bevrijden, sterven elk jaar ongeveer 300.000 walvisachtigen (grote walvissen, dolfijnen en bruinvissen).

Destructieve bodemsleepnetvisserij maakt de hele zeebodem leeg van alle soorten die daar leven. Dus niet alleen de doelsoorten vissen komen in de netten terecht, maar ook commercieel oninteressante soorten zoals zeesterren en sponzen. Zelfs één enkel sleepnet kan leiden tot het verlies van 20% van de zeebodemfauna en -flora in het betreffende gebied. Bij de garnalenvisserij zijn de bijvangsten het grootst: naast garnalen komt meer dan 80 procent van de andere soorten in de netten terecht.

Het belang van walvissen en koraalriffen bij het terugdringen van de CO2-uitstoot

Het beschermen van koraalriffen en walvissen gaat hand in hand met het beschermen van het klimaat. Koraalriffen en walvissen zijn enorme reservoirs van CO2. Walvissen kunnen evenveel CO2 opslaan als 1000 bomen en koralen absorberen tot 40% van de broeikasgassen. Stoppen met vissen kan dus veel doen om het klimaat te helpen, of zelfs de klimaatverandering helemaal stoppen. Wetenschappers schatten dat de dierenpopulatie met 66% tot 90% is afgenomen. Dit heeft de structuur van de oceanen waarschijnlijk al veranderd.

Het probleem van viskwekerijen

Het kweken van vis is gemeengoed geworden om aan de groeiende vraag naar vis te voldoen. Viskwekerijen kunnen echter in verband worden gebracht met verschillende milieuproblemen, zoals vervuiling door visuitwerpselen en het gebruik vanantibiotica en chemicaliën. Overmatig gebruik van deze stoffen kan leiden tot resistentie en residuen achterlaten in de vis die kunnen worden doorgegeven aan mensen.

Is vis rijk aan omega-3?

Vis wordt vaak gegeten onder het voorwendsel dat het essentiële omega-3 vetzuren bevat. Dit is waar. Maar als we kijken waarom vis omega-3 bevat, realiseren we ons dat we alle giftige stoffen in vis kunnen vermijden door het gebruik van voedingssupplementen.

Kunnen voedingssupplementen onze visconsumptie vervangen?

In onze voortdurende zoektocht naar evenwichtige voeding zijn we de waarde van omega-3 vetzuren gaan inzien. Traditioneel richten we ons op vis en eten we die overvloedig vanwege de vermeende voordelen. Maar naast de vis zelf, is het de oorsprong van deze omega-3 die onze aandacht verdient.

Waarom bevat vis omega-3?

Het antwoord ligt in algen. Ze produceren omega-3 vetzuren, essentiële voedingsstoffen die het menselijk lichaam niet zelf kan aanmaken. Zeewier is bijzonder rijk aan docosahexaeenzuur (DHA) en eicosapentaeenzuur (EPA), twee zeer voedzame omega-3-types. Kleine vissen, zoals sardines, haring en makreel, eten deze algen en nemen deze vetzuren op en slaan ze op in hun lichaam.

Er is echter een belangrijke dimensie aan deze mariene voedselketen die we vaak over het hoofd zien: de aanwezigheid van mogelijk giftige stoffen in vis. Dit is waar omega-3 voedingssupplementen om de hoek komen kijken. Door ze te gebruiken, kunnen we het potentiële risico van het consumeren van deze giftige stoffen vermijden en toch profiteren van de rijkdom aan omega-3 waar we naar op zoek zijn.

Kiezen voor omega-3 voedingssupplementen biedt niet alleen voordelen op het gebied van voedselveiligheid, maar ook op het gebied van duurzaamheid. Door onze visconsumptie te verminderen, helpen we het groeiende probleem van overbevissing te verlichten. Omega-3 supplementen, mits ethisch en duurzaam gewonnen, bieden een milieuverantwoord alternatief voor het eten van vis.

Uiteindelijk maken we, door te kiezen voor omega-3 supplementen, een weloverwogen beslissing die rekening houdt met onze persoonlijke gezondheid en de gezondheid van onze planeet. Een benadering die het principe van gezond eten en duurzaam leven echt belichaamt. Een oplossing die wel eens de toekomst van onze voeding zou kunnen zijn.

De vele voordelen van zeewier

• Voedzaam en gezond: zeewier is een uitstekende voedingsbron en is rijk aan essentiële voedingsstoffen zoals eiwitten, vezels, vitaminen (bijv. vitamine B12 en vitamine C) en mineralen (bijv. ijzer en calcium). Ze bevatten ook essentiële omega-3 vetzuren, die belangrijk zijn voor de gezondheid van hart en hersenen.
• Duurzame voedselbron: vergeleken met landbouwgewassen heeft zeewier minder land en water nodig om te groeien. Ze kunnen duurzaam worden gekweekt in aquacultuur, zonder het milieu te schaden of kostbare hulpbronnen te gebruiken.
• CO2-absorptie: algen spelen een belangrijke rol bij het reguleren van de koolstofcyclus in de oceanen. Ze absorberen CO2 uit de atmosfeer en helpen zo het broeikaseffect en de klimaatverandering te verminderen.
• Milieubescherming: algen kunnen de waterkwaliteit in aquatische ecosystemen helpen verbeteren door verontreinigende stoffen zoals zware metalen en overtollige voedingsstoffen te absorberen en te filteren.
• Cosmetica en gezondheidsproducten: zeewierextracten worden veel gebruikt in decosmetica-industrie en in gezondheidsproducten, omdat ze hydraterende, verzachtende en antioxiderende eigenschappen hebben.

Naar een meer verantwoorde manier van consumeren

Kortom, het mooie van deze tijd is dat er zoveel alternatieve keuzes beschikbaar zijn. Het gebruik van zeewier als veganistisch alternatief voor vis wordt steeds populairder. Deze vervangende productenrijk aan omega-3 vetzuren, stellen consumenten in staat om te blijven genieten van de voedingsvoordelen van vis en schaaldieren en tegelijkertijd een ecologisch verantwoorde keuze te maken.

Maar voor wie niet van de smaak van zeewier houdt, zijn er niet alleen alternatieven. Ook andere voedingssupplementen liggen binnen handbereik. Peulvruchten zijn bijvoorbeeld een uitstekende bron van eiwitten, terwijl noten en tofu geweldige alternatieven zijn voor een evenwichtig dieet.

Dus door deze alternatieven te onderzoeken en weloverwogen voedingsbeslissingen te nemen, kunnen we niet alleen voor onze eigen gezondheid zorgen, maar ook helpen om onze kostbare mariene biosfeer te beschermen. Voor degenen onder ons die verder willen gaan op deze weg, blijf kijken voor meer manieren om optimale voeding te combineren met respect voor het milieu.

Lees meer:

• Overbevissing en de effecten ervan op het mariene milieu:
• Pauly, D., & Zeller, D. (2016). Sea Around Us Concepts, Design and Data (seaaroundus.org). http://www.seaaroundus.org/data/#/global?chart=catch-chart&dimension=Taxon&measure=Weight&limit=10
• Worm, B., Barbier, E. B., Beaumont, N., Duffy, J. E., Folke, C., Halpern, B. S., … & Sala, E. (2006). Impacts of biodiversity loss on ocean ecosystem services. Science, 314(5800), 787-790.
• Mariene ecologie:
• Halpern, B. S., Walbridge, S., Selkoe, K. A., Kappel, C. V., Micheli, F., D’Agrosa, C., … & Watson, R. (2008). A global map of human impact on marine ecosystems. Science, 319(5865), 948-952.
• Doney, S. C., Ruckelshaus, M., Duffy, J. E., Barry, J. P., Chan, F., English, C. A., … & Polasky, S. (2012). De effecten van klimaatverandering op mariene ecosystemen. Annual review of marine science, 4.
• Zeewier als duurzame voedselvervanger:
• Mouritsen, O. G., Rhatigan, P., & Pérez-Lloréns, J. L. (2019). Een nieuwe wereld van algen. In Perspectives in Phycology. DOI: 10.1127/pip/2019/0092.
• Holdt, S. L., & Kraan, S. (2011). Bioactieve stoffen in zeewier: functionele voedseltoepassingen en wetgeving. Tijdschrift voor Toegepaste Fycologie, 23(3), 543-597.
• Fleurence, J., Gutbier, G., Mabeau, S., & Leray, C. (1994). Vetzuren uit 11 mariene macroalgen van de Franse Bretonse kust. Journal of Applied Phycology, 6(5-6), 527-532.