Het verhaal van etherische olie van dille, verteld door een natuurgeneeskundige

Dille is ergens tussen Istanboel en Odessa ontstaan en wordt al genoemd in een Egyptische medische verhandeling van meer dan 5000 jaar geleden. Lange tijd bleef dilleolie beperkt tot een geografisch gebied en verspreidde het zich niet meteen over Europa. Toch maakten de Romeinen, verleid door de anijsgeur en gezien als een symbool van vitaliteit, het deel uit van hun dagelijkse routine. Van gladiatoren die zich tegoed deden aan gerechten met dillesmaak tot de verfijnde recepten van Apicius, dit aromatische kruid veroverde langzaam maar zeker de smaakpapillen en harten van de Noord-Europeanen. Maar wat is deze plant die eeuwen en culturen heeft overspannen, en wat zijn de kenmerken die ervoor zorgen dat de essentiële olie vandaag de dag zo gewaardeerd wordt?

Wat zijn de kenmerken van dille?

Dille, wetenschappelijk bekend alsAnethum graveolens, behoort tot de Apiaceae familie. Deze kruidachtige plant wordt voornamelijk gekweekt voor zijn zeer aromatische bladeren en zaden. De geur en eigenschappen van dille doen vaag denken aan venkel, vandaar de bijnamen “bastaardvenkel ” of “valse anijs “.

Dille is een eenjarige plant die tussen 50 en 120 cm hoog wordt, met een breedte van ongeveer 30 cm. De bladeren zijn kenmerkend dun, pezig en blauwgroen van kleur. In bloei produceert dille bloemschermen met 15 tot 30 stralen groengele bloemen. Dillevruchten zijn klein, ovaal, afgeplat, bruin en splitsen in twee zaden wanneer ze gedroogd worden. Ze rijpen meestal in augustus-september.

De naam “dille ” is afgeleid van het Latijnse anethum, dat weer afgeleid is van het Griekse ἄνηθον – anêthon. Het Latijnse woord graveolens betekent “sterk ruikend”. De synoniemen zijn Anethum sowa Roxburgh en Peucedanum graveolens. In het Frans is het ook bekend als aneth odorant, fenouil puant of faux anis.

Qua chemische samenstelling bevatten dillevruchten een essentiële olie die rijk is aan carvon, myristicine en apiol, evenals tannines en slijmstoffen.

Botanisch gezien is dille een kruidachtige plant, soms tweejarig, met rechtopstaande, gladde stengels. Dille heeft versteende basisbladeren en schermvormige bloeiwijzen zonder schutbladeren of bracteoles. De vruchten zijn ellipsoïdaal of ovo-ellipsoïdaal van vorm en aan de achterkant scherp afgeplat.

Deze plant groeit voornamelijk in mediterrane gebieden en wordt gecultiveerd of verschijnt subspontane in Zuid-Europa, West-Azië en Noord-Afrika. Dille staat bekend om zijn windafdrijvende en vochtafdrijvende eigenschappen en wordt vaak gebruikt om was op smaak te brengen.

Wat zit erin?

De essentiële olie van dille, met zijn specifieke biochemische bestanddelen, is een favoriete keuze voor aromatherapie. De samenstelling bevat tussen 25 en 55% limoneen en 20 tot 50% carvon, met lage concentraties trans-dihydrocarvon en cis-dihydrocarvon.

Deze essentiële olie, die afkomstig is van de plant Anethum graveolens uit de Apiaceae familie, kan worden onderscheiden door verschillende gewone namen, zoals Dille, Zoete Dille, Valse Anijs en Bastaard Venkel. Het wordt voornamelijk gewonnen uit bloeiende planten en komt uit regio’s zoals Frankrijk, Bulgarije, Nederland, Polen en Roemenië.

Qua biochemische samenstelling bestaat dille essentiële olie voornamelijk uit monoterpenen (60 tot 65%) en ketonen (28 tot 30%), waaronder limoneen, alfa- en bètaphellandreen en paracymeen. Het bevat ook monoterpeenoxiden, monoterpenolen en coumarines.

De fysische eigenschappen van deze olie zijn ook belangrijk: ze heeft een soortelijk gewicht van 0,890 tot 0,915 bij 20°C, een brekingsindex van 1,483 tot 1,490 bij 20°C, een rotatievermogen van 70° tot 82° bij 20°C en een vlampunt bij 60°C. Organoleptisch verschijnt het als een kleurloze tot lichtgele olie met een zoete, frisse muntgeur.

Qua indicaties is dille essentiële olie effectief voor verschillende gezondheids- en welzijnstoepassingen. Ze helpt bij het verlichten van een opgeblazen gevoel, winderigheid en spijsverteringsproblemen dankzij haar eufeptische, krampstillende, maagzuurremmende en windafdrijvende eigenschappen. Het is ook goed voor de behandeling van aerofagie en spijsverteringsproblemen bij zuigelingen, dankzij het galactagogen effect. Het is ook nuttig bij leverfalen, nierpijn en misselijkheid. Op het gebied van welzijn wordt het aanbevolen voor het bestrijden van seizoensgebonden depressies, intellectuele vermoeidheid, mentale spanning en het verbeteren van de concentratie.

Wat zijn de farmacologische eigenschappen van de essentiële olie van de vruchtdragende bovengrondse delen van dille?

Het krampstillende effect van dille etherische olie is aangetoond met carvon op gladde spieren in relatie tot acetylcholine en histamine;α-phellandreen vermindert darmcontracties door interactie met 5-hydroxytriptamine 3 receptoren. Als spijsverteringsbevorderaar en krampstillend middel verhoogt het de basale tonus en contracties van de gladde darmspieren en heeft het een windafdrijvend effect. Deze plant is ook antitoxisch, diuretisch, krampstillend voor de urinewegen en krampstillend voor de nieren.

De ontgiftende en hepatoprotectievewerking van carvon op de lever houdt verband met de stimulatie van cytochromen P-450 of fase II enzymen zoals gluthation-S-transferase. Het limoneen en carvon in de essentiële olie van Dille stimuleren de galafscheiding en hebben een choleretisch en cholagoog effect. Als vochtafdrijvend middel bij lever- en alvleesklierinsufficiëntie verhoogt Dille de afscheiding van maagsappen.

Carvon verlaagt ook het cholesterolgehalte en de ophoping van triglyceriden in de lever. Karmijnachtig, cholagogeen en choleretisch dankzij de ketonen die stases verwijderen en de beweging in het algemeen herstellen. Dille is daarom nuttig bij een opgeblazen gevoel, meteorisme of colopathie. Limoneen en carvon stimuleren de galafscheiding.

Spijsvertering: carvon vermindert misselijkheid door in te werken op de motiliteit van de maag en de zuurgraad van de maag tijdens gastro-oesofageale reflux. Limoneen stimuleert de microcirculatie van de spijsvertering.

Bronchiale bevochtiger, mucolytisch en schimmelwerend, de laatste actie is gekoppeld aanα-phellandreen en limoneen . Dille heeft ook een cortisonachtige werking en stimuleert de hypofyse-corticale-bijnieras, waardoor het nuttig is bij ontstekingsaandoeningen.

Er wordt ook gedacht dat het antimicrobiële, antidepressieve en lipidenverlagende eigenschappen heeft door activering van het PPAR-α (proliferator-geactiveerde receptor-α) peroxisoom, en dat het een algemeen tonicum en stimulerend middel is, dankzij de monoterpenen, die positief werken omdat ze positief en zeer gemakkelijk ioniseren. Het remt ook acetylcholinesterase en butyrylcholinesterase.

Hoe moet deze essentiële olie gebruikt worden?

Welke dosering moet ik kiezen?

Essentiële olievan dille wordt op verschillende manieren gebruikt, afhankelijk van de eigenschappen en specifieke behoeften.

Voorcutane toepassing en massage is het essentieel om de essentiële olie van dille 20% te verdunnen in een plantaardige olie om huidirritatie te voorkomen. Dit preparaat kan worden gemasseerd op doelgebieden zoals debuik, lever, rug of nieren. In speciale gevallen:

• Bij bronchitis raden we aan om de rug en de voetzolen te masseren met de verdunde olie.
• Breng bijoorontsteking een druppel aan achter elk oor, zonder het oor te penetreren.
• Bij een hoestbui masseer je de rug met de verdunde olie.
• Bij misselijkheid kan een beetje olie in de mond worden aangebracht.
• Voor pijn in de nieren, masseer het gebied rond de nieren na verdunning en voorafgaand medisch overleg.
• Bijleverfalen, masseer het levergebied met verdunde olie.
• Voor spijsverteringsproblemen, masseer de buik met verdunde olie.

Essentiële olie van dille kan oraal ingenomen worden, vooral om de spijsvertering te bevorderen, maar altijd onder toezicht van een specialist om het risico op nefrotoxiciteit te vermijden.

Essentiële olie van dille kan op verschillende manieren worden verspreid:

• Verspreiding door verneveling is zeer effectief, maar duur en soms lawaaierig.
• Ultrasone verstuiving (fogging) is minder krachtig, maar geschikt voor gesloten ruimtes.
• Diffusie met zachte warmte vereist dat je een paar druppels olie in het bakje van de diffuser giet en is ideaal voor kleine, afgesloten ruimtes.

Kortom, dille essentiële olie biedt een verscheidenheid aan toepassingen, voor zowel gezondheid als welzijn, met bijzondere aandacht voor de methode van gebruik en de juiste verdunning.

Zijn er voor het gebruik van de essentiële olie van dille voorzorgsmaatregelen nodig?

De geschiedenis van deze geneeskrachtige plant

Dille, waarschijnlijk afkomstig uit het Nabije Oosten, verspreidde zich eerst naar de Kaukasus en Egypte. De oude Egyptenaren documenteerden het in de Ebers papyrus (1500 voor Christus). De Leyden magic papyrus, geschreven in het Grieks, noemt het het “zaad van Hermes “. Figuren als Hippocrates, Dioscorides en Galen schreven over dille, wat bewijst dat het lang voor onze jaartelling in Europa aankwam.

De oude Grieken gebruikten dille, in combinatie met venkel en verbenawortel, om vrouwelijke onvruchtbaarheid tegen te gaan. Plinius en Vergilius in het oude Rome noemden dille ook. In de Middeleeuwen gebruikten de school van Salerno en de heilige Hildegard het als een remedie. De Salerno school prees dille voor “het verdrijven van winden en het verminderen van humeuren”. Hildegard raadde het aan bij neusbloedingen en andere kwalen.

Matthiole merkt op dat dille alomtegenwoordig was in de tuinen van zijn tijd, als een van de ingrediënten van theriacs. De zaden ervan vormden samen met kamille, honingklaver en matricaria het kwartet van kummelachtige planten die door apothekers werden gebruikt. Hoewel dille lange tijd alleen in Zuid-Europa voorkwam, veroverde het uiteindelijk ook de noordelijke gebieden. Het werd door de Romeinen gewaardeerd om zijn anijsachtige geur en kwam voor in de recepten vanApicius en het voedsel van gladiatoren.

In de Middeleeuwen werd een takje dille gebruikt als talisman tegen hekserij. Dille wordt vermeld in Sanskrietteksten en het Nieuwe Testament en is al lang bekend in Palestina. Deessentiële olie van dille behoort tot de vier karmijnzaden en wordt al sinds de 15e eeuw gebruikt. Dioscorides raadde dille aan om de melk van zogende moeders te stimuleren, terwijl Avicenna de nadruk legde op de eigenschappen om winden te verdrijven.

In de 12e eeuw schreef de Heilige Hildegard het voor bij bloedneuzen en in de 19e eeuw vergeleek Cazin het met venkel vanwege de digestieve voordelen. Fournier, in de 20e eeuw, noemt het gebruik tegen de hik.

Medische bibliografische bronnen en klinische studies

• Takahashi N, Yao L, Kim M, Sasako H, Aoyagi M, Shono J, Tsuge N, Goto T, Kawada T. Dillezaadextract verbetert afwijkingen in het vetmetabolisme via activering van de peroxisome proliferator-geactiveerde receptor-α (PPAR-α) in diabetische obese muizen. Mol Nutr Food Res. 2013
• Yasdanparast R, Alavi M. Antihyperlipidemic and anti-hypercholesterolaemic effects of Anethum graveolens leaves after the removal of furocoumarins. Cytobios. 2001
• Kazemi M. Phenolic profile, antioxidant capacity and anti-inflammatory activity of Anethum graveolens L. essential oil. Nat Prod Res. 2014
• Orhan I, Kartal M, Kan Y, Sener B. Activity of essential oils and individual components against acetyl- and butyrylcholinesterase. Z Naturforsch C. 2008
• Franchomme P., Jollois R., Penoël D., L’Aromathérapie exactement, ed. Roger Jollois, 2001
• Fleurentin J., Du bon usage de l’aromathérapie, Ouest-France, 2018